Δεν έχει περάσει πολύς καιρός, που οι Ευρωπαίοι οικονομολόγοι αστειεύονταν με τους Αμερικανούς ομόλογους τους , για το γεγονός ότι αμφισβήτησαν την ορθότητα της πορείας της Ευρώπης προς τη νομισματική ένωση. “Επί του συνόλου”, δήλωνε άρθρο που δημοσιεύθηκε μόλις τον περασμένο Ιανουάριο, "το ευρώ έχει, μέχρι στιγμής, πάει πολύ καλύτερα από ότι πολλοί οικονομολόγοι των ΗΠΑ είχαν προβλέψει."
Για να κατανοήσουμε το ευρώ-χάος, θα πρέπει να δούμε το παρελθόν. Αυτή τη στιγμή ο καθένας εστιάζει στο δημόσιο χρέος, γεγονός που μπορεί να φαίνεται σαν να πρόκειται για μια απλή ιστορία, σε κυβερνήσεις που δεν μπορούν να ελέγξουν τις δαπάνες τους. Αλλά αυτό είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας για την Ελλάδα, πολύ λιγότερο για την Πορτογαλία και ίσως καθόλου για την Ισπανία.
Το γεγονός είναι ότι πριν από τρία χρόνια καμία από τις χώρες που σήμερα βρίσκονται εντός ή κοντά στην κρίση, δεν φαινόταν να είναι σε βαθιά δημοσιονομική δυσχέρεια. Ακόμη και το έλλειμμα του προϋπολογισμού το 2007 στην Ελλάδα δεν υπερέβαινε, ως ποσοστό του ΑΕΠ, το έλλειμμα των ΗΠΑ στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ενώ η Ισπανία “έτρεχε” στην πραγματικότητα ένα πλεόνασμα. 'Ολες αυτές οι χώρες είχαν προσελκύσει μεγάλες εισροές ξένων κεφαλαίων, κυρίως επειδή οι αγορές πίστευαν ότι η ένταξη στη ζώνη του ευρώ κάνουν τα ελληνικά, πορτογαλικά και τα ισπανικά ομόλογα ασφαλείς επενδύσεις.
Στη συνέχεια ήρθε....η παγκόσμια οικονομική κρίση. Αυτές οι εισροές κεφαλαίων άρχισαν να στερέβουν. Τα έσοδα υποχώρησαν και τα ελλείμματα ανέβηκαν στα ύψη. Η ένταξη στη ζώνη του ευρώ, η οποία είχε ενθαρρύνει τις αγορές να “αγαπούν” τις χώρες της κρίσης, μετατράπηκε σε παγίδα.Ποια είναι η φύση της παγίδας; Κατά τα χρόνια του εύκολου χρήματος, οι μισθοί και οι τιμές στις χώρες της κρίσης αυξήθηκαν πολύ ταχύτερα από ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Τώρα που τα χρήματα δεν ρέουν πλέον , οι χώρες αυτές πρέπει να επαναφέρουν το κόστος στην αρχική τους τιμή.
Αλλά αυτό είναι ένα πολύ πιο δύσκολο να συμβεί τώρα, από ότι ήταν όταν κάθε ευρωπαϊκό έθνος είχε το δικό του νόμισμα. Τότε, το κόστος θα μπορούσε να ευθυγραμμιστεί με την προσαρμογή των συναλλαγματικών ισοτιμιών - πχ., η Ελλάδα θα μπορούσε να μειώσει τους μισθούς τους σε σχέση με το γερμανικούς μισθούς απλώς και μόνο με τη μείωση της αξίας της δραχμής. Τώρα που η Ελλάδα και η Γερμανία μοιράζονται το ίδιο νόμισμα όμως, ο μόνος τρόπος για τη μείωση των Ελλήνων είναι μέσα από κάποιο συνδυασμό γερμανικού πληθωρισμού και ελληνικού. αποπληθωρισμού . Και δεδομένου ότι η Γερμανία δεν θα αποδεχθεί τον πληθωρισμό, ο αποπληθωρισμός είναι η μόνη δυνατότητα.
Το πρόβλημα είναι ότι ο αποπληθωρισμός είναι πάντα και παντού μια βαθιά οδυνηρή διαδικασία. Περιλαμβάνει μια παρατεταμένη ύφεση με υψηλή ανεργία. Αυτό επιδεινώνει επίσης τα προβλήματα του χρέους, τόσο των δημόσιων όσο και ιδιωτικών, διότι τα εισοδήματα μειώνονται, ενώ το χρέος όχι.
Εξ ου και η κρίση. Οι φορολογικές επιβαρύνσεις στην Ελλάδα θα είναι σοβαρές, αλλά πιθανώς διαχειρίσιμες, αν οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας ανακάμψουν. Αλλά μάλλον δεν θα το κάνουν. Την περασμένη εβδομάδα, όταν υποβάθμισε ελληνικό χρέος, η Standard & Poor, ανέφερε ότι το ελληνικού ΑΕΠ δεν μπορεί να επιστρέψει στα επίπεδα του 2008 επίπεδα μέχρι το 2017, πράγμα που σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν έχει καμία ελπίδα να μειώσει τα προβλήματά της.
Όλα αυτά είναι ακριβώς ότι οι ευρώ-σκεπτικιστές φοβόταν.
Λοιπόν, τι θα συμβεί με το ευρώ; Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότεροι αναλυτές, συμπεριλαμβανομένου και εμού, θεωρούσαμε την ευρώ διάλυση ουσιαστικά αδύνατη.
Είναι το ίδιο το ευρώ σε κίνδυνο; Με μια λέξη, ναι. Αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν αρχίσουν να ενεργούν πολύ πιο έντονα, μια αλυσιδωτή αντίδραση που ξεκινά με την ελληνική κρίση μπορεί να εξαπλωθεί και να καταλήξει ολέθρια.
Εν τω μεταξύ, ποια είναι τα μαθήματα για εμάς τους υπόλοιπους;
Όταν η κρίση χτυπά, οι κυβερνήσεις πρέπει να είναι σε θέση να ενεργήσουν. Αυτό είναι που οι αρχιτέκτονες του ευρώ ξέχασαν, και εμείς οι υπόλοιποι πρέπει να θυμόμαστε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου