Τα ψέμματα μιας διάσωσης (3)

Η όλη ιστορία των διασώσεων ανέδειξε περίτρανα ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τού καπιταλισμού: να βγάζει από την μύγα ξύγκι. Παρά την μουρμούρα, τις αντιδράσεις αλλά και τις κορώνες τού στυλ "αφήστε την Ελλάδα να πεθάνει" (τυπικό φρηντμανικό θέσφατο), η αλήθεια είναι πώς όσοι επένδυσαν στο ελληνικό πρόβλημα βγήκαν κερδισμένοι! Η περίπτωση π.χ. της Φινλαδίας (για να μη μιλάμε μόνο για Γερμανία και Ολλανδία) είναι αποκαλυπτική:

Το 2011, η τότε φινλανδή υπουργός οικονομικών Γιούτα Ουρπιλάινεν κατέστησε σαφές ότι η χώρα της θα συμμετείχε στο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας προς την Ελλάδα μόνον αν η Ελλάδα παρείχε στην Φινλανδία επαρκείς εγγυήσεις. Η ελληνική κυβέρνηση δέχτηκε τον εκβιασμό και συμφώνησε να μεταφέρει ένα ποσό στο φινλανδικό κράτος. Το ποσό αυτό, μαζί με τους αναλογούντες τόκους, θα επενδύονταν σε χαμηλού ρίσκου μακροπρόθεσμες επενδύσεις, οι οποίες θα εγγυούνταν το δάνειο που θα μας έδινε το Ελσίνκι. Στις 28/4/2012 η Ελλάδα κατέβαλε στην Φινλανδία 311 εκατ. ευρώ ως πρώτη δόση από τα συνολικά συμφωνημένα 925 εκατομμύρια, προκειμένου οι φινλανδοί να καταθέσουν την ύψους 2,5 δισ. αναλογία τους στο δάνειο που θα μας χορηγούσε η τρόικα.

Κι ενώ αυτά έγιναν τότε, πριν ενάμισυ περίπου μήνα ο τωρινός φινλανδός υπουργός οικονομικών Άντι Ρίννε (ίσως ο φανατικώτερος θαυμαστής τού Σώυμπλε σε όλον τον κόσμο) δήλωσε στηνFrankfurter Allgemeine Zeitung ότι "δεν επιτρέπουμε να μας εκβιάζει η Ελλάδα" και συμπλήρωσε με αυστηρότητα: "Οι αποφάσεις είναι ξεκάθαρες και η Ελλάδα θα λάβει επιπλέον χρήματα μόνο όταν οι μεταρρυθμίσεις δεν έχουν απλώς αποφασιστεί αλλά και υλοποιηθεί".

Ο Βόλφγκανγκ Σώυμπλε με τον θαυμαστή του Άντι Ρίννε (από το Eurogroup στις αρχές Απριλίου)

ΕΚαι όμως, το 2012 η φινλανδική κεντρική τράπεζα απέδωσε στα ταμεία τής χώρας της 227 εκατ. ευρώ ως κέρδη από τις επενδύσεις της σε ελληνικά, ισπανικά και πορτογαλικά (δηλαδή, ιδιαίτερα τοξικά) ομόλογα! Μάλιστα δε, το εν λόγω ποσό ήταν κατά 40 εκατομμύρια αυξημένο σε σχέση με το 2011 (παρ' ότι και οι τρεις εκδότριες χώρες βούλιαζαν όλο και περισσότερο) ενώ για το 2013 αναμενόταν η εκτίναξή του στα 360 εκατομμύρια! Η μαρτυρία τού Μάρτ Σάλμι (επί κεφαλής του γραφείου διεθνών υποθέσεων του φινλανδικού υπουργείου οικονομικών) είναι αφοπλιστική: "Από μια απρόσμενη συνέπεια της κρίσης, η Φινλανδία ευνοήθηκε εντυπωσιακά. Μέχρι τώρα δεν έχουμε χάσει δεκάρα. Ό,τι ισχύει για την Γερμανία, ισχύει ακριβώς το ίδιο και για την Φινλανδία"(*). Βέβαια, για όσους έχουν κατά νου τις μαρξικές αναλύσεις, καμμιά "απρόσμενη συνέπεια" δεν υπάρχει εδώ και όλα είναι εξηγήσιμα αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα.


Αν σε όλα όσα είπαμε αυτό το τριήμερο διαπιστώνετε έναν περίεργο "κυκλικό μηχανισμό χρέους", σωστά τον διαπιστώνετε. Μόνο που, εκτός από περίεργος, αυτός ο μηχανισμός είναι και αμείλικτος. Μέσα στο 2014 πληρώσαμε στην ευρωζώνη (προσέξτε, γιατί αυτό μάλλον δεν σας το έχει πει κανείς)κάπου 17 δισ. ευρώ, τα οποία μας επεστράφησαν από την τρόικα με δόσεις ως δάνεια. Μόνο που για να πάρουμε -πίσω- αυτά τα λεφτά, υποχρεωθήκαμε να πάρουμε κάμποσα μέτρα άγριας λιτότητας. Κι όσο περισσότερα μέτρα λιτότητας παίρνουμε, τόσο περισσότερο εξασφαλίζουν τις απαιτήσεις τους οι "θεσμοί", οι οποίοι εισπράττουν ανεμπόδιστα τα τοκογλυφικά τους κέρδη, με τα οποία ενισχύουν τους δικούς του ο καθένας κεφαλαιοκράτες ώστε να επιστρέφουν στον τόπο μας είτε για να τον ξαναδανείσουν ακόμη περισσότερο είτε για να επενδύσουν εξαγοράζοντας τον πλούτο μας μπιρ παρά.

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι μιλάμε πια με απόλυτη βεβαιότητα και με ακλόνητες αποδείξεις για έναν φαύλο κύκλο ανακύκλωσης του χρέους. Ένας φαύλος κύκλος που έγινε ακόμη πιο αμείλικτος από τότε που το δημόσιο χρέος μας ανακατευθύνθηκε από τους ιδιώτες δανειστές προς την τρόικα. Κι αυτό έγινε με την αναδιάρθρωση του 2012, η οποία είχε συνοδευτεί με το γνωστό PSI (κοινώς, "κούρεμα"), το οποίο είχε χαιρετίσει με ικανοποίηση η εγχώρια αστική τάξη και για το οποίο ο Ευάγγελος Βενιζέλος καμαρώνει μέχρι και σήμερα. Λες και η Ιστορία δεν είναι γεμάτη από παραδείγματα όπου τέτοιες αναδιαρθρώσεις, αντί να οδηγήσουν σε ελάφρυνση του χρέους, οδηγούν σε έξαρσή του.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παγιδευμένη στον φαύλο κύκλο του δημόσιου χρέους (σκίτσο: China Daily)

Κάπου εδώ θα ολοκληρώσω για να πάψω να σας κουράζω. Επιτρέψτε μου, όμως, να προσθέσω κάτι ακόμη. Κατά πάσα πιθανότητα, γνωρίζετε ότι οι ευρωπαϊκές συνθήκες προβλέπουν ότι οι χώρες της ευρωζώνης πρέπει να διατηρούν τα ελλείμματά τους κάτω από το 3% του ΑΕΠ τους και το χρέος τους κάτω από το 60%. Ίσως να έχετε υπ' όψη σας και την διάταξη του περίφημου Συμφώνου Δημοσιονομικής Προσαρμογής, σύμφωνα με την οποία οι χώρες που έχουν υψηλότερα χρέη, είναι υποχρεωμένες να τα μειώνουν κάθε χρόνο κατά 1/20 (5%). Όλα αυτά σας τα έχουν πει.

Όμως, υπάρχει και κάτι που δεν σας έχουν πει. Κι επειδή η απόκρυψη της αλήθειας συνιστά κατά βάση ψεύδος, ας το πούμε εμείς εδώ. Ο ΟΟΣΑ έχει υπολογίσει ότι για να μη παραβιάσουν αυτή την διάταξη του Συμφώνου Δημοσιονομικής Προσαρμογής, η Ισπανία και η Ιρλανδία πρέπει να καταγράφουν ετήσια αύξηση του ΑΕΠ τους κατά 3,5%, η Ιταλία και η Πορτογαλία 6% ενώ η Ελλάδα πρέπει να αυξάνει το ΑΕΠ της κάθε χρόνο κατά το εξωπραγματικό ποσοστό 9% (Nicholas Crafts, "The Eurozone: If only it were the 1930", 13/12/2013)! 

Χαίρετε!! 

----------------------------

(*) Για περισσότερες εκπληκτικές λεπτομέρειες διαβάστε (αν δεν έχετε πρόβλημα με τα αγγλικά σας) το άρθρο τού Jan Strupczewski με τίτλο "What taxpayer bailouts? Euro crisis actually saves Germany money" (Financial Post, 2/5/2013), απ' όπου αντλήθηκαν και τα παρατιθέμενα στοιχεία.
Εδω το Νο2

".

Συνεχίστε το διάβασμα ΕΔΩ........

Η Ελλάδα χρωστά λιγότερα από όσα ισχυρίζεται η Ευρώπη

Του    Jacob Soll

Από τα μεσάνυχτα της Τρίτης, φαίνεται πλέον πως η Ελλάδα έχει αθέτησε μέρος της συμφωνίας απέναντι στο χρέος της, καθώς δεν κατάφερε να ξεχρεώσει την πληρωμή του δανείου ύψους 1,6 δισ. ευρώ στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Με τις τράπεζές της να έχουν κλείσει και τους πολίτες της να ξεμένουν από μετρητά. Η Ελλάδα φαίνεται να έχει χρεοκοπήσει από το τεράστιο φορτίο χρέους της -ένα ασύλληπτο ποσό της τάξης των 380 δισ. ευρώ, περίπου, το οποίο υπολογίστηκε από την ελληνική στατιστική υπηρεσία ΕΛΣΤΑΤ και επιβεβαιώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Περιμένετε όμως: Χρωστάει όντως η Ελλάδα τόσα; Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ελάχιστοι, και αν, λογιστές, που συμφωνούν με αυτόν τον αριθμό. Λόγω της αναδιάρθρωσης του χρέους, πολλοί ανεξάρτητοι παρατηρητές έχουν υπολογίσει την αγοραστική αξία του χρέους της Ελλάδας κάπου στο ένα δέκατο αυτού του ποσού.

Μιλάμε για μια τεράστια διαφορά, και ίσως να πιστέψετε ότι είναι χαλκευμένη από κάποιον λογιστή ταγμένο με το μέρος των Ελλήνων. Το εν λόγω επιχείρημα, ωστόσο, έγινε από Γερμανούς τραπεζίτες, Αμερικανούς αναλυτές και διεθνείς ηγέτες του λογιστικού τομέα. Όλοι τους συμφωνούν πως αν υπολογίσουμε το χρέος της Ελλάδας υπό τα σύγχρονα λογιστικά πρότυπα, γνωστά ως IPSAS -οι κανόνες που χρησιμοποιούνται από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και σε χώρες όπως η Βρετανία και η Πορτογαλία- θα διαπιστώσουμε πως μάλλον είναι αρκετά χαμηλότερο. Για την ακρίβεια, είναι σχεδόν 40 δισ. ευρώ.Ε
Τον Μάιο έγραψα ένα άρθρο στο POLITICO σχετικά με τις λογιστικές προκλήσεις της Ευρώπης. Απ' όταν το κατέθεσα, η ίδια η Ελλάδα έχει υιοθετήσει τα λογιστικά πρότυπα του IPSAS. Για την ακρίβεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει να τα υιοθετήσουν όλες οι χώρες της ΕΕ.

Σύμφωνα με το IPSAS, οι Έλληνες θα έπρεπε να είναι σε θέση να εκτιμήσουν την αναδιάρθρωση του χρέους τους στην αγοραία αξία από τη μέρα που προέκυψε η οφειλή. Με αυτόν τον τρόπο πλέον υπολογίζουν οι τράπεζες, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες την αξία του χρέους τους. Σε αυτή την περίπτωση, η αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας έχει εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια -πολύ λιγότερα από 2%- και προθεσμία λήξης της αποπληρωμής μέχρι και το 2054, καθιστώντας έτσι τα επιτόκια μικρά και ελεγχόμενα.

Αντ' αυτού όμως, το ελληνικό χρέος υπολογίζεται σε ονομαστική αξία -η αξία του χρέους, δηλαδή, όταν εκδόθηκε για πρώτη φορά, αγνοώντας όλες τις ανατιμήσεις στην αναδιάρθρωση που υπάρχουν τώρα στα βιβλία. Το ελληνικό χρέος αναδιαρθρώθηκε το 2010, το 2011 και δύο φορές το 2012. Ο τρόπος όμως με τον οποίο έγινε η αντιστοιχία ήταν τέτοιος που οι Έλληνες εξακολουθούν να μην έχουν κανένα όφελος από τους νέους όρους: Αντίθετα, έχουν κολλήσει με ένα χρέος που μοιάζει με τον μύθο του Σίσυφου και δεν αλλάζει ποτέ. Ουσιαστικά η Ελλάδα είναι παγιδευμένη σε ένα χρέος που ορίζεται από τους πολιτικούς και όχι από την οικονομική πραγματικότητα.

Μην παρεξηγήσετε την κατάσταση: οι Έλληνες δεν είναι άμοιροι ευθυνών. Το ελληνικό κράτος και οι τράπεζές του έπαθαν αμόκ και δανείστηκαν από πάντού με ξέφρενους ρυθμούς. Η ελληνική κοινωνία είχε ήδη διαλυθεί πριν έρθει η καταστροφή του χρέους. Όσο φορολογικά ανεύθυνοι ήταν, όμως, το ελληνικό κράτος και οι τράπεζες, άλλο τόσο ήταν και εκείνοι που τους έδιναν τα δάνεια. Δεν υπήρχε ποτέ τρόπος για την Ελλάδα να ξεπληρώσει 380δις ευρώ, τα οποία είναι το 175% ενός ΑΕΠ που εξαφανίζεται ταχύτατα.
Ο σωστός υπολογισμός του ποσού του χρέους είναι σαφώς σημαντικός, όχι μόνο γιατί αυτό είναι το δίκαιο, αλλά και επειδή προσφέρει μια εύκολη οικονομική λύση σε κάτι που αποτελεί ένα σοβαρό πολιτικό πρόβλημα. Είναι επίσης σημαντικό δεδομένου ότι ολόκληρη αυτή η ελληνική τραγωδία έχει παιχτεί σε ηθικούς όρους: οι σπάταλοι Έλληνες δανείστηκαν πάρα πολλά χρήματα και δεν μπορούν να τα ξεπληρώσουν. Τώρα, θα πρέπει να τιμωρηθούν.

Οι πιστωτές της Ελλάδας είναι ξεκάθαρο πως έχουν την ισχύ να επιβάλλουν το δικό τους λογιστικό σύστημα. Τα καλά νέα όμως είναι πως έχουν επίσης και τα μέσα να επαναπροσδιορίσουν το χρέος. Από όπου κι αν το δει κανείς, η Ελλάδα είναι απένταρη, αλλά το ερώτημα είναι «πόσο απένταρη;» και αν μπορεί να ξεπεράσει το πρόβλημα.

Αυτή η αναδιάρθρωση δανείων έχει καταφέρει να κρατήσει την Ευρώπη ζωντανή και να αγοράσει λίγο χρόνο στην ΕΕ. Τώρα όμως ο χρόνος τελειώνει. Η σύμπτυξη του χρέους με τα σύγχρονα, διεθνώς αποδεκτά λογιστικά πρότυπα είναι η απλούστερη και πιο έξυπνη στρατηγική για να λυθεί αυτή η κρίση. Το καλύτερο από όλα είναι πως αυτό έχει ήδη γίνει. Πράγματι, η λύση βρίσκεται στα βιβλία. 

*Ο Jacob Soll είναι καθηγητής Ιστορίας και Λογιστικής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια και συγγραφέας του «The Reckoning: Financial Accountability and the Rise and Fall of Nations.»".

Συνεχίστε το διάβασμα ΕΔΩ........