Έρευνα : Οι “Business” του Νταβούτογλου, το πετρέλαιο στο Αιγαίο και η Βραζιλία

Του Δημήτρη Μπεκιάρη 


Τις προηγούμενες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκία Αχμέτ Νταβούτογλου προχώρησε σε μια αινιγματική δήλωση ότι με την Ελλάδα «κάνουμε ήδη business με την Ελλάδα στο Αιγαίο». Η δήλωση αυτή αποτέλεσε το κερασάκι στην τούρτα μετά τις διαδοχικές τοποθετήσεις του υπουργού Επικρατείας της Τουρκίας Εγκεμέν Μπαγίς περί συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο, ενδεχόμενο το οποίο ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου έχει κατηγορηματικά διαψεύσει. Οι δηλώσεις Νταβούτογλου αποτελούν έναν ακόμη γρίφο. Ίσως, ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δημήτρης Δρούτσας, ο οποίος συνάντησε τους τελευταίους μήνες τον Τούρκο ομόλογό του είτε στη Ρόδο, είτε στην Άγκυρα να γνωρίζει περισσότερα. Το ερώτημα όμως είναι το εξής: «Ποιες business γίνονται ή ετοιμάζονται στο Αιγαίο»;
Η BTG Pactual
Ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου, μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 είχε αναλάβει εκτός των πρωθυπουργικών του καθηκόντων και το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εξωτερικών, σε μια χρονική συγκυρία, στην οποία το ξέσπασμα οικονομικής κρίσης βρισκόταν προ των πυλών, δεδομένου του δημοσιονομικού αδιεξόδου της χώρας. Στο περιβάλλον του Έλληνα πρωθυπουργού, ένας κύκλος προσώπων θεωρούσε ότι ο Γιώργος Παπανδρέου, έχοντας διεθνείς διασυνδέσεις, ασκώντας τα καθήκοντα του Προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και έχοντας προϋπηρεσία ως υπουργός Εξωτερικών των κυβερνήσεων Σημίτη θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις διεθνείς του επαφές προς όφελος της πορείας της ελληνικής οικονομίας. Στους πρώτους μήνες της..................  διακυβέρνησης της χώρας από την κυβέρνηση Παπανδρέου, την επικαιρότητα είχαν απασχολήσει τα αδιάκοπα ταξίδια του στο Εξωτερικό. Κάποια από αυτά είχαν προγραμματιστεί στην Κίνα και στη Βραζιλία, οι οποίες συμμετέχουν στο λεγόμενο BRIC, τις ομάδας δηλαδή των τεσσάρων ανερχόμενων οικονομικών και όχι δυνάμεων. Κάθε γράμμα του συγκεκριμένου αρκτικόλεξου, δηλαδή του BRIC, αντιστοιχεί και σε μια εκ των Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας και Κίνας.

Ο Γιώργος Παπανδρέου ως πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς έχει ανεπτυγμένο δίαυλο επικοινωνίας με τον πρόεδρο της Βραζιλίας Ινάσιο Λούλα Ντα Σίλβα, τον οποίο συνάντησε στη Μαδρίτη τον περασμένο Μάιο και με τον οποίο συζήτησαν θέματα περί της «ρύθμισης των διεθνών αγορών». Η σχέση αυτή μάλιστα είναι πολυδιαφημισμένη, ενώ σύμφωνα με μία παραφιλολογία θα μπορούσε το δίδυμο Παπανδρέου – Λούλα Ντα Σίλβα να αποτελεί ένα είδος ανταγωνιστικού δίπολου για τη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στο μέλλον. Στη Μαδρίτη ο Έλληνας πρωθυπουργός παρέδωσε στους λατινοαμερικάνους ηγέτες επιστολή που συνέταξαν από κοινού με την Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, τον Γάλλο Πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί και τον πρόεδρο του Eurogroup Γιούνκερ, για τη ρύθμιση των αγορών.

Τι συνέβη, όμως, λίγους μήνες μετά τη συνάντηση Παπανδρέου – Λούλα Ντα Σίλβα; Τον Σεπτέμβριο του 2010 μία βραζιλιάνικη τράπεζα η BTG Pactual κατέστησε δηλωτική την πρόθεσή της να προχωρήσει σε νέες επενδύσεις στην Ελλάδα σε συνάντηση που είχαν εκπρόσωποί της με τον διευθυντή του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων Χάρη Τσαρδανίδη. Εκείνο το οποίο πρέπει να υπενθυμίζεται είναι ότι την ίδια περίοδο το ενδιαφέρον στην Ελλάδα επικεντρωνόταν σε επενδύσεις από το εξωτερικό (Αστακός κλπ).

Την επομένη ο πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Αμντουλάχ Γκιούλ από τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ εξέφραζε την ελπίδα να γίνει το Αιγαίο θάλασσα φιλίας δηλώνοντας ότι η Τουρκία είναι πρόθυμη να επιλύσει «όλα τα εκκρεμή ζητήματα στο Αιγαίο, σεβόμενη τα κοινά δικαιώματα και τα νόμιμα συμφέροντα των δυο χωρών, με βάση το Διεθνές Δίκαιο».

Στις αρχές του Δεκεμβρίου τον οποίο διανύουμε η BTG Pactual οποία ελέγχεται από τον δισεκατομμυριούχο Andre Esteves γνωστοποίησε ότι αποφάσισε την πώληση του 19% των μετοχών της, το οποίο αντιστοιχούσε σε ένα ποσό της τάξης του 1,8 δις δολαρίων σε έναν όμιλο επενδυτών στον οποίο συμμετέχουν οι οικογένειες Rochild και Agnelli και ο οποίος περιλαμβάνει επίσης τις εξής εταιρείες: U.S. investment firm J.C. Flowers & Co., the Government of Singapore Investment Corp., China Investment Corp. and the Abu Dhabi Investment Council.

Κρίση στην Ελλάδα και πιέσεις

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν η BTG Pactual εξεδήλωσε το ενδιαφέρον της για την ανάπτυξη επενδύσεων στην Ελλάδα αποφάσιζε και την πώληση του μεριδίου της στη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία της Βραζιλίας, δηλαδή της PETROBRAS (Petroleo Brasileiro SA). Δηλαδή η ΒTG Pactual, ίσως η μεγαλύτερη τράπεζα στη Λατινική Αμερική συμμετείχε στην PETROBRAS μέχρι την εκδήλωση του ενδιαφέροντός της για επενδύσεις στην Ελλάδα. Στις αρχές του Σεπτεμβρίου του 2010 είχε ανακοινωθεί, επίσης, η έκδοση ομολογιακού δανείου από την PETROBRAS ύψους 64 δις δολαρίων με σκοπό την χρηματοδότηση της εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου τα οποία εντοπίζονται σε πολύ μεγάλο βάθος στη θάλασσα. Τον ίδιο μήνα η PETROBRAS μέσω της μεγαλύτερης προσφοράς σε μετοχές που πραγματοποιήθηκε ποτέ εξελίχθηκε στη δεύτερη παραγωγό εταιρεία πετρελαίου στον κόσμο μετά την ExxonMobil και στην τρίτη, από άποψη αξίας, ιδιωτική εταιρεία στον κόσμο. Η PETROPRAS έχει δημιουργήσει μια δομή στην οποία εμπλέκονται οι μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο, όπως οι Bank of America Merrill Lynch , η Citigroup, η Morgan Stanley, η ισπανική Santander , BB Investimentos , BTG Pactual , η Crédit Agricole , η Goldman Sachs , HSBC , JP Morgan , Societe Generale , η UBS , η Credit Suisse και άλλες.

Το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Η PETROBRAS συμμετέχει έμμεσα στις πιέσεις που δέχεται η Ελλάδα για συνδιαχείριση και συνεκμετάλλευση του Αιγαίου στην παρούσα συγκυρία της σφοδρής οικονομικής κρίσης; Η Τουρκία, όπως είναι εξάλλου φυσικό, εκμεταλλεύεται την εμφανή, λόγω οικονομικής κρίσης, αδυναμία της Ελλάδα και για αυτόν ακριβώς το λόγο θέτει το ζήτημα της συνεκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων στο Αιγαίο.

Τι σχέση έχουν, όμως, όλα αυτά με τις Business του Νταβούγλου, με το πετρέλαιο στο Αιγαίο και πως θα μπορούσε να εμπλακεί στην εξόρυξη πετρελαίου στο Αιγαίο η PETROBRAS, η μεγαλύτερη εταιρεία της Λατινικής Αμερικής από πλευράς χρηματιστηριακής αξίας, στην οποία συμμετείχε και ο Τζορτζ Σόρος και την οποία όπως αποκαλύφθηκε δανειοδότησε το 2005 η Μεγάλη Βρετανία για την πραγματοποίηση επικίνδυνων σε ότι αφορά το περιβάλλον γεωτρήσεων στον Ατλαντικό Ωκεανό ;

Η Petrobras και η Τουρκία

Από το 2007, η Τουρκία σε συνεργασία με την PETROBRAS πραγματοποιεί έρευνες για τον εντοπισμό ενεργειακών κοιτασμάτων (φυσικό αέριο, πετρέλαιο) και για την άντληση πετρελαίου. Στις 2 Φεβρουαρίου του 2008 υπουργός ενέργειας της Τουρκίας Χιλμί Γκουλέρ δήλωνε ότι η Τουρκία ξεκινά τις ενεργειακές της έρευνες στο βορειοανατολικό Αιγαίο και συγκεκριμένα στον Κόλπο του Ξηρού, ενώ ταυτόχρονα γινόταν γνωστό ότι η Τουρκία σε συνεργασία με την PETROBRAS ξεκινούσε τις έρευνες για πετρέλαιο στην Μαύρη Θάλασσα. Στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας η Τουρκία έχει εφαρμόσει ένας είδος πολιτικής καθορισμού των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, όμοια με αυτή που επιχειρεί να εφαρμόσει στο Καστελόριζο, δηλαδή πρακτικά προχώρησε σε διαδικασίες εκτός διεθνούς δικαίου. Ο Γενικός Διευθυντής της ΤΡΑΟ Mehmet Uysal δήλωνε τότε ότι «Η PETROBRAS θα επενδύσει 400 εκατομμύρια δολάρια τα προσεχή τέσσερα χρόνια για εξόρυξη πετρελαίου στη Μαύρη Θάλασσα». Η επένδυση από την πλευρά της τουρκικής ΤΡΑΟ θα άγγιζε, όπως γινόταν τότε γνωστό, τα 826 εκατ. δολάρια. Όλα αυτά δεν είναι διόλου τυχαία αν παρατηρήσει κανείς το διαρκές τουρκο – βραζιλιάνικο φλερτ που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια. Σε αυτή τη σχέση ρόλο μπαλαντέρ διαδραματίζει το Ιράν. Εξάλλου, η Τουρκία και η Βραζιλία είχαν καταψηφίσει τις κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ εναντίον του Ιράν τον Ιούνιο του 2010 και το κυριότερο: λίγο πριν, τον Μάιο του 2010 Βραζιλία, Τουρκία και Ιράν είχαν προχωρήσει σε συμφωνία για ανταλλαγή ουρανίου και για τα πυρηνικά.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο ανακοινώθηκε ότι ξεκίνησε η διαδικασία ιδιωτικοποίησης της κοινοπραξίας TPAO. Νωρίτερα η κοινοπραξία ΤΡΑΟ ήρθε σε συμφωνία με την βραζιλιάνικη PETROBRAS και την αμερικανική CHEVRON για την εξόρυξη πετρελαίου στη Μαύρη Θάλασσα. Συγκεκριμένα τον Μάιο του 2010 ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε μνημόνιο με τον πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα Ντα Σίλβα για τη διεξαγωγή των ερευνών σε θαλάσσια περιοχή κοντά στη Σινώπη.

Τον Φεβρουάριο του 2010, δηλαδή πριν από 10 μήνες, ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης κ. Θεόδωρος Πάγκαλος κατά την ομιλία του στη βουλή δήλωνε ότι συνεχίζονται οι έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου στο νοτιοανατολικό Αιγαίο και συγκεκριμένα στις περιοχές του Καστελόριζου και της Ρόδου, σημειώνοντας ότι δεν είχαν υπάρξει μέχρι τότε αποτελέσματα. Ωστόσο ο ίδιος είχε προαναγγείλει τη δημιουργία κρατικού φορέα για την εξόρυξη πετρελαίου, την οποία τον περασμένο Μάιο επιβεβαίωσε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννης Μανιάτης και για τη σύσταση του οποίου ενημέρωσε επίσημα το υπουργικό συμβούλιο πριν από λίγες ημέρες η αρμόδια υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κα Τίνα Μπιρμπίλη. Κάποιοι καλά ενημερωμένοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι από τη στιγμή που στην λειτουργία της «Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Α.Ε.» (ΕΔΕΥ Α.Ε.), μοιραία, προβλέπεται η εμπλοκή ιδιωτών τότε μια αντίστοιχη (όπως δηλαδή στην Τουρκία) εμπλοκή ξένων εταιρειών – κολοσσών ίσως διαπιστωθεί και στο Αιγαίο, στη βάση της συνεκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου με την Τουρκία. Αν η PETROBRAS πραγματοποιεί μια τόσο μεγάλη επένδυση στη Μαύρη Θάλασσα, για ποιο λόγο να μην «καλοβλέπει» τα πετρέλαια του Αιγαίου.

Με λίγα λόγια: Η PETROBRAS θα είναι, άραγε, ο ενεργειακός κολοσσός, ο οποίος θα αναλάβει την εξόρυξη και εκμετάλλευση του πετρελαίου στο Αιγαίο; Ίσως o υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου μιλώντας για business με την Ελλάδα να έχει στο μυαλό του τη Βραζιλία.