Κι όμως, η Ρωσία του Πούτιν είναι ευάλωτη στην ενέργεια, υποστηρίζει το περιοδικό Newsweek

ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Παντελής Καρύκας

Σε ένα αποκαλυπτικό των σκέψεων που επικρατούν στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη μη στρατιωτική αντιμετώπιση της Ρωσίας, το αμερικανικό περιοδικό «Newsweek», σε άρθρο των OwenMatthews και BillPowell με τίτλο «Όπως στον Ψυχρό Πόλεμο, η Ρωσία είναι ευάλωτη στην Ενέργεια» (AsintheColdWar, RussiaIsVulnerableonEnergy), δίνει ενδεχομένως το στίγμα όσων θα ακολουθήσουν στο «πεδίο μάχης» ανάμεσα στους δυο γεωπολιτικούς γίγαντες. Σε όσα θα διαβάσετε, αντίλογος υπάρχει και ως συνήθως, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση…

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανδρώθηκε στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση, την οποία, σύμφωνα με τη Δύση, επιχειρεί να αναστήσει, όπως κατ’ αυτούς αποδεικνύει η προσάρτηση της Κριμαίας. Εκ του γεγονότος αυτού, ο Ρώσος πρόεδρος θα όφειλε να γνωρίζει ότι η Ρωσία, όπως και η προκάτοχός της Σοβιετική Ένωση, δεν είναι πανίσχυρη κι ας φαίνεται έτσι.

Στη δεκαετία του 1980 το σοβιετικό οικοδόμημα, το οποίο επί Μπρέζνιεφ είχε στηριχθεί στις υψηλές τιμές των υδρογονανθράκων για να επιβιώσει και να δράσει, άρχισε να τρίζει όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρ. Ρέιγκαν «βοήθησε» τις τιμές του πετρελαίου να πέσουν, με ιδιαίτερα δυσάρεστα αποτελέσματα για την Σοβιετική Ένωση. Ε«Ο Πούτιν δείχνει ισχυρός τώρα, όμως η ισχύς του έχει κτιστεί επί μιας παραμέτρου την οποία δεν είναι σε θέση να ελέγξει, την τιμή του πετρελαίου». Αυτό υποστηρίζει ο συντάκτης μιας έρευνας με τίτλο «Η Εύθραυστη Αυτοκρατορία», ο Μπεν Τζούντα. «Σταδιακά το απόθεμα χρημάτων θα εξαντληθεί και τότε ο Πούτιν θα βρεθεί στην ίδια θέση με τους σοβιετικούς ηγέτες στα τέλη της δεκαετίας του 1980, υποχρεωμένος να αντιμάχεται πολιτικές και οικονομικές κρίσεις, αλλά και αποσχιστικές τάσεις», υποστηρίζει η έρευνα.

Η ενέργεια αποτελεί μοχλό πίεσης του Πούτιν προς τη Δύση, αλλά μπορεί να εξελιχθεί και ως βασικό όπλο κατά της Ρωσίας του Πούτιν, σε έναν νέο ενδεχόμενο ψυχρό πόλεμο. Ήδη, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε ότι θα επισπεύσει τις διαδικασίες για την εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου σε Ευρώπη και Ασία.

Επίσης, ο Ομπάμα σκοπεύει να άρει το καθεστώς απαγόρευσης εξαγωγής του αμερικανικού αργού πετρελαίου, που ισχύει από τη δεκαετία του 1970, απαντώντας έτσι και στις επικρίσεις των Ρεπουμπλικάνων, ότι η κωλυσιεργία στην διάθεση αδειών εξαγωγής πετρελαιοειδών, βοήθησε τελικά τον Πούτιν να χρηματοδοτήσει τους γεωπολιτικούς του στόχους.

Έτσι, ο Ομπάμα θα διαθέσει 5 εκατ. βαρέλια αργού, σε χαμηλή τιμή, από τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ, που φτάνουν τα 727 εκατ. βαρέλια, δοκιμαστικά. Άλλωστε τα κοιτάσματα σχιστολιθικού αερίου και τα εξορυσσόμενα με νέες μεθόδους, δύσκολα προσβάσιμα έως τώρα πλούσια κοιτάσματα αργού πετρελαίου, αποτελούν μια φθηνή πηγή ενέργειας για τις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα οι τιμές να μπορούν να κρατηθούν πολύ χαμηλά.

Ενδεικτικά αναφέρεται, ότι οι τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ βρίσκονται, αυτή τη στιγμή, στο 1/3 των τιμών του 2008! Μέχρι το 2016 οι ΗΠΑ θα παράγουν περισσότερο πετρέλαιο από την Σαουδική Αραβία και μέχρι το 2020 θα είναι ενεργειακά αυτάρκεις, ώστε να μπορούν να διαθέτουν υδρογονάνθρακες, στις διεθνείς αγορές, σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Και άλλες χώρες όμως, όπως το Ιράν, αναμένεται να ρίξουν επιπλέον πετρέλαιο στην αγορά, πιέζοντας έτσι προς τα κάτω τις τιμές.

Αύξηση της παραγωγής της αναμένεται να κάνει και η Σαουδική Αραβία, όπως άλλωστε είχε πράξει και το 1979 για να τιμωρήσει την τότε ΕΣΣΔ για την εισβολή στης στο Αφγανιστάν. Τώρα όμως, φαίνεται ότι οι Σαουδάραβες δεν θα σταθούν στο πλευρό των Αμερικανών συμμάχων τους, λόγω της αμερικανικής προσέγγισης με την Τεχεράνη και την άρνηση των ΗΠΑ να εμπλακούν ενεργά στην Συρία, αλλά και γιατί μια πτώση της τιμής του πετρελαίου θα επιδράσει αρνητικά και στην δική τους οικονομία.

Βέβαια, οι Σαουδάραβες δεν έχουν καλές σχέσεις ούτε με τη Ρωσία, λόγω της υποστήριξης που αυτή παρέχει στον Άσαντ, παρά τις προσφορές τους προς τη Μόσχα, για να διακόψει την ενίσχυση του Άσαντ, οι οποίες περιλάμβαναν ελευθερία κινήσεων στα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου, ναυτική βάση στη νέα Συρία και ενίσχυση στον πόλεμο κατά των Τσετσένων.

«Οι Τσετσένοι ελέγχονται από εμάς», δήλωσε απερίφραστα στους Ρώσους, σε μυστική συνάντηση που είχε Σαουδάραβας πρίγκιπας στη Μόσχα με την ρωσική ηγεσία για το ζήτημα της Συρίας. «Κατανοούμε το μεγάλο ενδιαφέρον της Ρωσίας για τους υδρογονάνθρακες σε Ισραήλ και Κύπρο και τη σημασία του δικτύου αγωγών από τη Ρωσία προς τη Ευρώπη. Μπορούμε να συνεργαστούμε στα ζητήματα αυτά», είχε πει στους Ρώσους ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μπαντάρ μπιν Σουλτάν. Ο Πούτιν δεν δέχτηκε την συμφωνία και συνέχισε να υποστηρίζει τον Άσαντ, υπογράφοντας μάλιστα μαζί του μια συμφωνία εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων της συριακής ΑΟΖ.

Η μεγάλη πρόκληση πάντως για τις ΗΠΑ είναι η ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Ύστερα από δύο κλεισίματα στις στρόφιγγες, το 2006 και το 2009, η Ευρώπη, μη εμπιστευόμενη τους Ρώσους, μείωσε την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία, από το 39% στο 25% του φυσικού αερίου που καταναλώνει. Την ίδια ώρα όμως η κρατική Gazprom έχει αγοράσει, και μέσω θυγατρικών της, ευρωπαϊκές και κυρίως γερμανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο.

Την περασμένη δεκαετία η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Σερβία και η Ελλάδα είχαν αποφασίσει να μετάσχουν στο σχέδιο του αγωγού SouthStream μέσω του οποίου το ρωσικό φυσικό αέριο έφτανε στα Βαλκάνια, ενώ την ίδια ώρα οι άλλες χώρες της ΕΕ μετείχαν στο σχέδιο του αγωγού Nabucco, ο οποίος θα μετέφερε φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Το δεύτερο αυτό σχέδιο υπονομεύτηκε ποικιλοτρόπως, από τη Ρωσία. Ωστόσο, η προσάρτηση της Κριμαίας αφύπνισε την ΕΕ, η οποία σκοπεύει πλέον, ταχύτερα, να απεξαρτηθεί από τη Ρωσία, ενεργειακά.

Σε πρώτη φάση θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί το δικό της σχιστολιθικό φυσικό αέριο, τα αποθέματα του οποίου ανέρχονται σε 740 τρισ. κυβικά πόδια, ποσότητα ικανή να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες όλης της Ευρώπης για 26 χρόνια. Υπάρχει επίσης και η πυρηνική ενέργεια, αν και οι αντιδράσεις εναντίον της είναι πολύ έντονες. Έτσι τόσο από πρακτική όσο και από πολιτική σκοπιά, η καλύτερη λύση για την Ευρώπη είναι το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο. Μέσω αυτού το μονοπώλιο τις Gazprom, μπορεί να σπάσει, καθώς το αμερικανικό φυσικό αέριο θα διατίθεται σε τιμή τρεις φορές χαμηλότερη.

Η Ρωσία από την πλευρά της, απέναντι στα δυσοίωνα αυτά ενδεχόμενα, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να στραφεί στην κινεζική αγορά. Αν και αυτό θα αποτελούσε λύση για τη Ρωσία, οι Κινέζοι δεν είναι ιδιαίτερα εύκολοι πελάτες και η δυσπιστία κυριαρχεί στις μεταξύ τους σχέσεις.

Εξάλλου, η ενεργειακή ενίσχυση της Κίνας θα αποτελέσει πρόβλημα για τη Ρωσία στο μέλλον, καθώς η μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα στον κόσμο, διεκδικεί, δεκαετίες τώρα, ρωσικά ακατοίκητα εδάφη στην αχανή ασιατική Ρωσία. Εξάλλου, υπάρχουν και άλλες οικονομικές και πολιτικές παράμετροι που μπορεί να επηρεάσουν την ενεργειακή συμφωνία Ρωσίας – Κίνας.

Σε κάθε περίπτωση η Ρωσία θα παραμένει όμως εξαρτημένη από την τιμή του πετρελαίου, είτε πουλά τους υδρογονάνθρακές της στη Δύση, είτε στην Κίνα. Έτσι το πρόβλημα για τον Πούτιν παραμένει, γιατί και οι Κινέζοι δεν θα είναι ασφαλώς διατεθειμένοι να αγοράζουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε πολύ υψηλή τιμή, εάν μπορούν να το εξασφαλίσουν φθηνότερα.

Έτσι, ο ενεργειακός πόλεμος κατά της Ρωσίας μπορεί να αποδώσει για τις ΗΠΑ, με την πτώση των τιμών, οδηγώντας τη Ρωσία του Πούτιν, όπως και την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση, σε μεγάλα προβλήματα.

ΠΗΓΗ: http://mag.newsweek.com/2014/04/18/cold-war-russia-vulnerable-energy.html".