. | |||||||||||
| |||||||||||
΄Ισως είναι σκόπιμο να συγκρίνουμε τι γίνεται σε χώρες που σέβονται τον εαυτό τους και την παράδοσή τους σε σχέση με όσα γίνονται στην Ελλάδα. Πριν από λίγα χρόνια αντιμετωπίσθηκε στην Γερμανία η απλοποίηση ωρισμένων ορθογραφικών ιδιοτυπιών. Δεν βγήκε νόμος ή προεδρικό διάταγμα. Κλήθηκαν οι Ακαδημίες της Γερμανίας, της Αυστρίας και της γερμανόφωνης Ελβετίας να συνεργασθούν και να προβούν σε εισηγήσεις. Μετά από μακροχρόνιες εργασίες, από τις προτάσεις τους συνεκρατήθησαν μερικές οι οποίες και υιοθετήθηκαν από την Βίβλο της γερμανικής γλώσσης – το λεξικό Duden- και αποτελούν έκτοτε την ορθή γραφή της γερμανικής –προς μεγάλη δυσφορία πολλών μεταξύ των οποίων και της σοβαρωτέρας γερμανικής εφημερίδος, της Frankfurter Allgemeine, οι οποίοι δεν έβλεπαν τον λόγο να αλλάξουν τα –καλώς ή κακώς, αδιάφορον- κείμενα.
Σε μας, το άκρως αντίθετο.Το μονοτονικό σύστημα εισήχθη στον τύπο από την «Καθημερινή» την δεκαετία του ’70, με την αντικατάσταση των τόνων με κάτι σημαδάκια που έμοιαζαν με καρδούλες. Η επίσημη κατάργηση πνευμάτων και τόνων ακολούθησε τις αρχές της δεκαετίας του ’80, με την παράλληλη κυβερνητική εντολή όπως οι ξενικές λέξεις αποδίδονται ηχητικά με τα φωνήεντα «ε» και «ι» μόνον, καταργουμένων όλων των λοιπών ομοήχων φωνηέντων. Λίγο μετά διάβασα στην εφημερίδα «Μεσημβρινή» τη λέξη «μοτοσικλέτα». Τηλεφώνησα σε ένα γνωστό μου δημοσιογράφο στην εφημερίδα και πήρα την απάντηση ότι η λέξη αποδίδεται έτσι, διότι όλες οι «ξένες» λέξεις γράφονται πλέον με απλοποιημένη γραφή και συνεπώς «μοτοσικλέτα» και όχι «μοτοσυκλέττα». Εξήγησα με απλά ελληνικά ότι η λέξη αυτή έχει ένα δεύτερο συνθετικό από την ελληνική λέξη «κύκλος» και συνεπώς δεν εμπίπτει στην κατηγορία της δήθεν απλουστεύσεως. Εισέπραξα τότε την, μή επιδεχομένη περαιτέρω συζητήσεως, απάντηση ότι «έτσι το θέλει ο ....» (το όνομα του εκδότου ή του Αρχισυντάκτου, δεν θυμάμαι καλά την ιδιότητα).
Και από τότε μας πήρε –δηλαδή πήρε την ελληνική γλώσσα- η κάτω βόλτα. Ο συνδυασμός της κακής εκπαιδεύσεως, του κακού εκπαιδευτικού συστήματος, της αφειδώς χορηγουμένης υψηλής βαθμολογίας στα σχολεία, του «δημοκρατικού πέντε» στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ωδήγησαν στον πλήρη ευτελισμό του ελληνικού εκπαιδευτικού «συστήματος». Υπάρχουν βέβαια πάντα λαμπροί φοιτητές. Αυτοί όμως θα ήσαν πάντοτε λαμπροί, ανεξαρτήτως εκπαιδευτικού συστήματος. Οι υπόλοιποι, όμως; Αυτοί τους οποίους ο Δάσκαλος έπρεπε να τους καθοδηγήσει γιά να αποκτήσουν την έφεση πρός την μάθηση, έρχεται ο δάσκαλος και αφήνει να γράψουν ή να πούν ό,τι θέλουν, μιά και η προαγωγή στην επομένη τάξη εξασφαλίζεται από τον αυτόματο πιλότο της αμορφωσιάς. Αγνοούν την ελληνική γλώσα και καταλαμβάνονται μόνον από ιερά αγανάκτηση όταν ένα αλβανόπουλο που έφθασε στην Ελλάδα με πλήρη άγνοια της ελληνικής γλώσσης τολμάει να πρωτεύσει. Και οι ανεκδιήγητοι γονείς τους, αντί να τους ψέξουν –ελλείψει άλλων επιτρεπτών μεθόδων πειθαναγκασμού- γιατί αυτοί, με όλες τις ευκολίες που έχουν, υποσκελίζονται από ένα ξένο παιδί, φοράνε και αυτοί το πατριωτικό τους κράνος και διαμαρτύρονται γιά το ποιός θα υψώσει την σημαία...
Κανείς δεν έχει παρά να ρίξει μιά ματιά γύρω του, στις εφημερίδες, στις διαφημίσεις, οπουδήποτε, γιά να διαπιστώσει το γλωσσικό χάος που ταλανίζει τον τόπο αυτό. Ο καθε ένας γράφει όπως θέλει. Η χρεωκοπία γράφεται τώρα χρεοκοπία. Και υπάρχουν πάντα ειδήμονες που θα δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα γιά να εξηγήσουν πως και αυτή η γραφή είναι αποδεκτή. Ο,τιδήποτε είναι αποδεκτό φτάνει να μη συνεπάγεται προσπάθεια.
΄Εχω παλαιότερα αναπτύξει πως η πολιτική που ακολουθήθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια εθώπευσε και καλλιέργησε τις χειρότερες έξεις των ελλήνων: την επιθυμία γιά ήσσονα προσπάθεια, την επιδιώξη της ακόπου επιτυχίας και όλα τα συναφή. Με τη θεωρία ότι δεν πρέπει «να κουράζονται τα παιδιά» επεδίωξαν μία υπεραπλούστευση της ελληνικής, η οποία όχι μόνον οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην αμορφωσιά αλλά και καταταλαιπωρεί τους φιλότιμους μαθητές, γιατί αναστρέφει την φυσιολογική αλληλουχία της μαθήσεως. Εξηγούμαι:
Τη λίθινη εποχή, όταν πηγαίναμε δηλαδή οι άνθρωποι της γενιάς μου Σχολείο, ο μαθητής εδιδάσκετο ότι Ουσιαστικά και Επίθετα κατανέμονται σε τρείς κλίσεις. Βάσει αυτής της κατατάξεως –ευκολώτατα αντιληπτής γιατί προέκυπτε από την κατάληξη της λέξεως- ήξερε ο μαθητής πώς να κλίνει τη λέξη. Σήμερα, οι κλίσεις έχουν καταργηθή και μιλάμε γιά ισοσύλλαβα και ανισοσύλλαβα, γιά δικατάληκτα και τρικατάληκτα, δηλαδή προϋποτίθεται ότι ο δυστυχής μαθητής θα ξέρει πως κλίνεται η λέξη γιά να την κατατάξει όπου δει...Και επειδή, με την χειρότερη θέληση, δεν ήταν δυνατόν να διαγραφή και να εξαφανισθή πλήρως η μέχρι τούδε Ελληνική, ο μαθητής ευρίσκεται ενώπιον μιάς ατέρμονος περιπτωσιολογίας υπό μορφήν «εξαιρέσεων», «αρχαϊσμών», «απολιθωμάτων», η οποία είναι ασύγκριτα δυσκολώτερο να συγκρατηθεί από ότι οι δομημένοι κανόνες της άλλοτε Γραμματικής.
Πάλι κατά τη λίθινη εποχή, το φροντιστήριο ήταν άγνωστο. Μόνο στην τελευταία τάξη του Γυμνασίου γινόταν μιά ενισχυτική προετοιμασία γιά τις εισαγωγικές εξετάσεις στα Α.Ε.Ι. Τώρα; Απ’ ότι ακούω, τα παιδιά φροντιστηριάζονται σχεδόν καθ’ όλο το διάστημα της σχολικής τους ζωής. Και αναρωτιέμαι: δεν προβληματίστηκε ποτέ κανένας από τους μεγαλοφυείς διαμορφωτές του εκπαιδευτικού μας «συστήματος» γιατί η Ελλάς είναι, απ’ ότι ξέρω, η μόνη χώρα σον κόσμο όπου ισχύει αυτή η αθλιότης; Δεν ξέρουν ότι στο σοβαρό και αυστηρό γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα, τα παιδιά δεν έχουν παρά ελάχιστα να κάνουν στο σπίτι, ότι όλη η δουλειά γίνεται στο Σχολείο και όπου ο μαθητής ενθουσιάζεται άν στο τέλος της χρονιάς πάρει ένα «15», αλλά το «15» αυτό αντιπροσωπεύει κάτι το πραγματικό ένώ το δικό μας το «18» δεν αντιπροσωπεύει απολύτως τίποτε;
Κανείς δεν δείχνει να συνειδητοποιεί ότι δεν μπορείς να παίζεις με τη γλώσσα (υποθέτω ό,τι το «μη παίζετε εν ου παικτοίς» είναι σήμερα ακατάληπτο). Η –ελαφρά τή καρδία- κατάργηση των πνευμάτων δημιουργεί ένα κενό. Πώς θα εξηγήσει ο δάσκαλος στα παιδιά γιατί λέμε «έφιππος», «καθημερινός», «εφημερίδα» και όχι έπιππος, κατημερινός και επημερίδα; Θα αναφερθεί στην ανύπαρκτη πλέον δασεία;
Το βιβλίο «Γραματική της Νέας Ελληνικής : Δομολειτουργική – Επικοινωνιακή», εκδόσεως 1996 γράφει εν προκειμένω :
«Ενίοτε το α΄συνθετικό εμφανίζεται με διαφορετική μορφή, όταν το β΄συνθετικό ιστορικά δασυνόταν: τα άηχα κλειστά <π>, <τ> και <κ>, στα οποία λήγει το α΄συνθετικό, μετατρέπονται σε άηχα διαρκή <φ>, <θ> και <χ>, που παλαιότερα τα αποκαλούσαν δασέα.»
Ταύτα. Μπορεί γνωσσολογικά τα ανωτέρω να είναι σαφή, είναι όμως υποθέτω αρκούντως δυσνόητα γιά τον μαθητή.
Μπορεί ωρισμένοι να αντιτάξουν ότι την σήμερον ημέρα, με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε και ως έθνος και σαν κράτος και ατομικά, οι γκρίνιες γιά τη γλώσσα είναι περιττή πολυτέλεια.Λάθος. Η γλώσσα και η μόρφωση είνα το πρώτιστον. Και παραπέμπω σε ένα καταπληκτικό άρθρο του Δημήτρη Χορν γιά την κατάντια της γλώσσας που είχε δημοσιευθεί στην «Καθημερινή» το 1982 ή 1983.
«Υπάρχει μία νοοτροπία που θέλει να τα απλοποιήσει όλα. Και αναρωτιέμαι, γιατί; Γιατί οι άνθρωποι δεν πρέπέι να μοχθούν; Γιατί ο καρπός του μόχθου περιφρονείται τόσο πολύ, ενώ τόσο ανάγκη τον έχουμε, τώρα ειδικά που ανήκουμε στην Ευρώπη και χρειαζόμαστε, όσο ποτέ άλλοτε τα πνευματικά όπλα; Αυτή η νοοτροπία της απλοποιήσεως μας έχει οδηγήσει στο σημείο να κακοποιούμε και να εκχυδαϊζουμε τα πάντα.....΄Οπου κι΄άν στραφείς στον δυτικό κόσμο θα δειος παντού ελληνικό σπόρο. Αυτό τον σπόρο τώρα τον έχουμε ονομάσει ηλιθιόσπορο. Επιχειρούμε να φτιάξουμε ανθρώπους ανίκανους να σκέφτονται, να μιλούν, να συνεννοούνται, επομένως να αντιδρούν. Κατασκευάζουμε φυτά,όχι ΄Ελληνες ...». (Η υπογράμμιση δική μου).
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να συμπληρώσω. Εκτός, ίσως, από το ότι η Γραμματική και το Συντακτικό του Αχ. Τζάρτζανου εξακολουθούν να πωλούνται σε καροτσάκια στην οδό Σταδίου και την οδό Πανεπιστημίου.
Ο Δημ. Νεζερίτης γεννήθηκε το 1940. Στο Υπουργείο Εξωτερικών μπήκε το 1966 και υπηρέτησε μεταξύ άλλων σε Λευκωσία, Βόννη και Μ.Α. ΟΗΕ. Ως Πρέσβυς διετέλεσε Διευθυντής Γραφείου Υπουργού, Μον. Αντιπρόσωπος στον ΟΑΣΕ και Πρέσβυς σε Αγκυρα και Βερολίνο. Αφού αφυπηρέτησε διετέλεσε γιά δύο χρόνια Αν. Γεν. Διευθυντής στο ΕΠΥΕΘΑ του Υπουργείου Εθν. Αμύνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου