Με αυτό το άρθρο – ιστορικό αφιέρωμα ενημέρωσης για όλους τους Έλληνες και Απόδημους αδελφούς μας τους γνωρίζουμε ορισμένα στοιχεία για την Παγκόσμια Οικονομική Κρίση διότι πολλοί αναλυτές και διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί όπως ο ΟΟΣΑ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), στις προβλέψεις τους για τις οικονομικές προοπτικές προειδοποιούσαν για τους καθοδικούς κινδύνους. Επίσης οι επισημάνσεις τους για αυτούς τους κινδύνους, παραβλέπονταν ή υποβαθμίζονταν, ακόμη και από εκείνους που τους κατέγραφαν, καθώς την τριετία 2005-2007 η κρατούσα άποψη στους πλέον έγκριτους οικονομικούς κύκλους ήταν αυτή της αποσύνδεσης (decoupling) των αναδυόμενων οικονομιών από τις εξελίξεις στις ΗΠΑ, στηνευρωζώνη, την Ιαπωνία ή άλλες μεγάλες αναπτυγμένες οικονομίες. Και πρέπει να θυμηθούμε το γεγονός κατά το οποίο η κατάρρευση της Lehman Brothers, τέταρτης μεγαλύτερης επενδυτικής τράπεζας των ΗΠΑ, την 15η Σεπτεμβρίου 2008, σηματοδότησε τη μεγαλύτερη μεταπολεμική παγκόσμια οικονομική κρίση. Η οικονομική δραστηριότητα δεν ακολουθούσε γραμμική, ανοδική ή καθοδική, πορεία. Αντίθετα, ακολουθούσε κυκλική πορεία με ορισμένες φάσεις του οικονομικού κύκλου να είναι ανοδικές και άλλες καθοδικές. Κάτι που εμάς σανApodimos.com που δεν είμαστε οικονομολόγοι να πιστοποιήσουμε την υπάρχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση σαν το Κραχ του 1929 για αυτό το λόγο θα ενημερώσουμε τους πολυπληθείς επισκέπτες – αναγνώστες μας να έχουν μια πλήρη άποψη για το Κραχ του 1929.
Έτσι παρουσιάσουμε στους επισκέπτες – αναγνώστες μας, ένα εισαγωγικό σημείωμα για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα και Διεθνώς, για το τι συνέβηκε και θα γίνει η περιγραφή του κραχ του 1929 μετά να ακολουθήσει από το κραχ του 1929 στο σήμερα,. Όσον δε την σημερινή Παγκόσμια Οικονομική Κρίση θα τους την παρουσιάσουμε Visualizedκαλύπτοντας όλες τις απόρροιες που θα είχαν για τα αίτια έως και την αντιμετώπιση της. Ο στόχος για τη Visualized μορφή που θα παρουσιάσουμε είναι η μια σύνθετη κατάσταση όπως την πιστωτική κρίση είναι να παρασχεθεί γρήγορα η ουσία της κατάστασης σε εκείνους που γνωρίζουν ή είναι οι αμύητοι. Αυτό το έργο ολοκληρώθηκε ως τμήμα της εργασίας διατριβής του Jonathan Jarvis στο πρόγραμμα σχεδίου MEDIA, ένα διαβαθμισμένο στούντιο στο κεντρικό κολλέγιο τέχνης του σχεδίου στο Πασαντένα, Καλιφόρνια επίσης και όπως παρουσιάσθηκε και από το REUTERS.
Εισαγωγικό σημείωμα για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα και Διεθνώς.........................
- Ας γνωρίσουμε τι επικρατεί στην Ελλάδα.
Ας γνωρίσουμε τι επικρατεί στην ΗΠΑ.
Σε αντιφάσεις πέφτει ο Αμερικανός πρόεδρος, ως προς την αντιμετώπιση της κρίσεως και των υπευθύνων τραπεζιτών για την οικονομική κατάσταση στη χώρα, ενώ διεθνώς μεθοδεύει μέτωπο για την επιβολή της μιας ειδικής θεωρίας στους Είκοσι μεγάλους. Στο εσωτερικό δήλωσε ότι αναζητάει τρόπους για την ανάκληση των δωρεών 165 εκατομμυρίων δολλαρίων με χρήματα του αμερικανικού λαού, προς το προεδρείο της AIG και τα golden boys της, αλλά αφήνει άθικτα τα υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες διανεμηθέντα 100 δις προς άλλες τράπεζες. Επίσης οι κινήσεις του συνοδεύονται από την ανάθεση στις ίδιες τράπεζες, και χωρίς αυστηρό σύστημα ελέγχου, του οικονομικού του προγράμματος. Η αντιφατική αυτή κατάσταση προκαλεί δυσαρέσκεια στον αμερικανικό λαό, τα αποτελέσματα της οποίας θα φανούν στο άμεσο μέλλον. Η αρχική πνοή αισιοδοξίας για την πολιτική του Μπάρακ Ομπάμα μάλλον εξαντλείται, διότι διαπιστώνεται ότι επανέρχεται στην παλαιά πολιτική για την οικονομία, όταν η χώρα είναι υπερχρεωμένη και δεν έχει επιλέξει τους δυναμικούς κλάδους της.
Να δούμε όμως τι συμβαίνει για την περίπτωση του δισεκατομμυριούχου Bernard Madoff. Τελικά η αμερικανική δικαιοσύνη, μετά την καθυστερημένη αυστηρότητά της προς τον μεγαλοαπατεώνα, με την φυλάκισή του, αποφάσισε και την κατάσχεση ολοκλήρου της κινητής και ακινήτου περιουσίας του. Το ύψος της ανέρχεται σε μερικά δις δολάρια, πέραν των πενήντα της απάτης, αλλά οι δικηγόροι του προβάλλουν ενστάσεις ότι τα περισσότερα εξ αυτών ανήκουν στη σύζυγό του. Οι δικαστικοί αγώνες συνεχίζονται, αλλά όλα εξετάζονται πλέον στα πλαίσια των αποκαλύψεων ότι πολλές, από τις επιδοτήσεις τους οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές εταιρείες, τις διέθεσαν για την απονομή δώρων προς τα προεδρεία τους, η ως βοήθεια σε άλλες ομοιοπαθείς τους τράπεζες. Στις ΗΠΑ το σύστημα ελέγχου των τραπεζών είναι διάτρητο στη χώρα αυτή.
Το Κραχ του 1929
«Δεν θα υπάρξουν άλλα κραχ στην εποχή μας» Δήλωση του Τζον Μέιναρντ Κέινς το 1927 Άγγλος οικονομολόγος 1883-1946
Της Μαρίας Μαθιοπούλου
Ο Dow Jones έχασε 12% τη Μαύρη Τρίτη 29 Οκτωβρίου και η αγορά 14 δισ. δολ. από την αξία της, φέρνοντας τις απώλειες της εβδομάδας σε 30 δισ. δολ., δέκα φορές τον ετήσιο προϋπολογισμό της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και πολλές φορές περισσότερα από όσα είχαν ξοδέψει οι ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά το κραχ ο Dow Jones ανέκαμψε για λίγο στις αρχές του 1930, ξανακυλώντας στη συνέχεια στα χαμηλά του 1932. Η αγορά δεν επέστρεψε στα προ του 1929 επίπεδα πριν από τα τέλη του 1954 και στις 8 Ιουλίου 1932 βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο από το 1800.
«Ο σοφέρ του πλούσιου βιομηχάνου τέντωνε το αυτί του να ακούσει τις ειδήσεις για τυχόν κινήσεις στη μετοχή της Bethlehem Steel. Ο υαλοκαθαριστής στο χρηματιστηριακό γραφείο έκανε διάλειμμα να μάθει πώς πήγαινε η αγορά και η πρώην ηθοποιός μετέτρεπε το διαμέρισμά της σε γραφείο πηγμένο από γραφήματα, οικονομικές αναφορές, διαγράμματα». Καθημερινές σκηνές στα μέσα του 1929, όπως τις περιέγραφε ο αρχισυντάκτης του περιοδικού «Harper's» Frederick Lewis Allen λίγο καιρό πριν το μεγάλο κραχ χτυπήσει την πόρτα του αμερικανικού χρηματιστηρίου, προκαλώντας κύματα πανικού στους ανυποψίαστους επενδυτές .
Εβδομήντα εννιά χρόνια συμπληρώνονται στις 29 Οκτωβρίου από το μεγάλο κραχ του 1929, μία από τις χειρότερες χρηματιστηριακές κρίσεις της αμερικανικής ιστορίας. Η Μαύρη Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 1929 έδωσε μια γεύση αυτού που θα ακολουθούσε τη Μαύρη Τρίτη 29 Οκτωβρίου, μιας κατάρρευσης που έχει σημαδέψει τη σύγχρονη χρηματιστηριακή ιστορία. Άλλωστε εκείνη η χρηματιστηριακή κρίση σηματοδότησε την έναρξη μιας περιόδου ευρύτατων και μακροχρόνιων συνεπειών για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και μέχρι σήμερα οι απόψεις οικονομολόγων και ιστορικών διίστανται όσον αφορά το ρόλο που έπαιξε το κραχ στη μεγάλη ύφεση που ακολούθησε.
Ενδεικτικό των διαστάσεων του κραχ ήταν πως, ενώ μετά τη μεγάλη κατάρρευση του Οκτωβρίου του 1987, τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση στην ιστορία της Wall Street, η αγορά χρειάστηκε λιγότερο από δύο χρόνια, για να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, μετά το 1929 ο Dow Jones δεν ξαναβρήκε το χαμένο μεγαλείο του παρά μόνο έπειτα από 25 χρόνια. Όποιος αγόρασε μετοχές στα μέσα του 1929 και τις κράτησε είδε το μεγαλύτερο σχεδόν μέρος της ενήλικής του ζωής να περνά προτού ρεφάρει.
Χιλιάδες είχαν κερδοσκοπήσει και κερδίσει χρήματα την περίοδο της χρηματιστηριακής άνθησης, χωρίς να έχουν την παραμικρή γνώση για τη φύση της εταιρείας όπου τοποθετούσαν τις περιουσίες τους. Μέχρι το 1920 οι αγορές ήταν ένα παιχνίδι για επαγγελματίες. Με το μπουμ του χρηματιστηρίου η βάση των ιδιοκτητών μετοχών διευρύνθηκε δραματικά. Έως το καλοκαίρι του 1929 περισσότεροι από 1.000.000 Αμερικανοί είχαν δανεισθεί για να αγοράσουν μετοχές.
Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1920 ήταν μια περίοδος εντυπωσιακής οικονομικής προόδου, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να δρέπουν τους καρπούς της μεταπολεμικής ανάκαμψης και της τεχνολογικής ανάπτυξης. Μεταξύ 1919 και 1929 ο αριθμός των αυτοκινήτων στους αμερικανικούς δρόμους υπερτριπλασιάστηκε, οι πωλήσεις των ραδιοφώνων αυξήθηκαν από 60.000.000 δολ. και το 1922 σε 843.000.000 δολ. επτά χρόνια αργότερα. Η ανάπτυξη φαινόταν να μη σχετίζεται με τη δημιουργία κάποιας φούσκας. Αντίθετα, μερίδα ιστορικών υποστήριζε πως οι βιομηχανίες βοηθούσαν η μία την άλλη να δημιουργήσουν αυθεντική οικονομική ανάπτυξη: οι πωλήσεις αυτοκινήτων ενίσχυαν τους παραγωγούς ελαστικών, τους κατασκευαστές οδών και τους εργαζόμενους στη μεταλλουργία. Όλα ήταν μια δημιουργική αλυσίδα. Την περίοδο του κραχ η Νέα Υόρκη είχε αναδειχθεί σε σημαντική χρηματοοικονομική μητρόπολη. Το χρηματιστήριό της ήταν το μεγαλύτερο του κόσμου. Η δεκαετία του '20 βρήκε την πόλη να ευημερεί και να διαθέτει ρευστό. Ο κόσμος είχε πειστεί πως η ανοδική πορεία της αγοράς θα διατηρούνταν. Από το 1921 έως το 1929 ο Dow Jones εκτινάχθηκε από τις 60 μονάδες στις 400. Από τη μια στιγμή στην άλλη δημιουργήθηκαν νέοι εκατομμυριούχοι. Η επένδυση στο χρηματιστήριο έγινε σύντομα το αγαπημένο χόμπι των Αμερικανών. Οι επενδυτές έβαζαν υποθήκη τα σπίτια τους ή επένδυαν τις αποταμιεύσεις μιας ζωής σε «καυτές» μετοχές. Για τον μέσο επενδυτή οι μετοχές ήταν σίγουρο χαρτί. Ελάχιστοι ήταν εκείνοι που μελετούσαν τα θεμελιώδη μεγέθη των εταιρειών όπου επένδυαν και ακόμη λιγότεροι εκείνοι που περίμεναν ένα κραχ.
Μετά από μια ξέφρενη πενταετία που ο Dow Jones πενταπλασίασε την αξία του, ο δείκτης έφτασε στις 381,17 μονάδες στις 3 Σεπτεμβρίου 1929. Μετά από αυτό και για ένα μήνα η αγορά άρχισε να πέφτει, χάνοντας περίπου το 17% της αξίας της. Στη συνέχεια οι τιμές κάλυψαν περισσότερο από το ήμισυ του χαμένου εδάφους, για να συνεχίσουν την καθοδική πορεία τους αμέσως μετά. Η πτώση επιταχύνθηκε φτάνοντας στη Μαύρη Πέμπτη 24 Οκτωβρίου. Ο αριθμός ρεκόρ των 12.900.000 μετοχών άλλαξε χέρια εκείνη την ημέρα. Η ευφορία και τα κέρδη της bull market κατέρρευσαν στις 24 Οκτωβρίου 1929, όταν οι τιμές των μετοχών στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης άρχισαν να πέφτουν με άνευ προηγουμένου ρυθμό και συνέχισαν για έναν ολόκληρο μήνα. Τις ημέρες που οδήγησαν στην Μαύρη Πέμπτη η αγορά ήταν ασταθής. Περίοδοι πωλήσεων πανικού και υψηλών συναλλαγών διαδέχονταν σύντομες περιόδους υψηλότερων τιμών και ανάκαμψης. Την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου τραπεζίτες της Wall Street συναντήθηκαν να βρουν μια λύση για να αντιμετωπισθεί ο πανικός και το χάος που είχε δημιουργηθεί. Στη συνάντηση συμμετείχαν ο Thomas W. Lamont, επικεφαλής της Morgan Bank, ο Albert Wiggin, επικεφαλής της Chase National Bank, και ο Charles E. Mitchell, πρόεδρος της National City Bank. Επέλεξαν τον Richard Whitney, αντιπρόεδρο του χρηματιστηρίου, για να τους εκπροσωπήσει. Έχοντας τη στήριξη των οικονομικών παραγόντων ο Whitney έδωσε εντολή για την αγορά ενός μεγάλου πακέτου μετοχών στην US Steel σε τιμή πολύ πάνω από την τρέχουσα. Μπροστά στους έκπληκτους χρηματιστές ο Whitney έδωσε παρόμοιες εντολές και για άλλες blue chip μετοχές. Η τακτική ήταν παρόμοια με εκείνη που είχε δώσει τέλος στον πανικό του 1907. Το 1929 όμως το κόλπο έπιασε μόνο προσωρινά. Το Σαββατοκύριακο τα γεγονότα δραματοποιήθηκαν ιδιαίτερα από τις εφημερίδες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου ακόμη περισσότεροι επενδυτές αποφάσισαν να βγουν από την αγορά και ο πανικός συνεχίστηκε με πτώση 13% του Dow Jones εκείνη την ημέρα. Την επόμενη ημέρα, τη Μαύρη Τρίτη 29 Οκτωβρίου, 16.400.000 μετοχές άλλαξαν χέρια, αριθμός που έσπασε το ρεκόρ που είχε σημειωθεί πριν από πέντε ημέρες και καταρρίφθηκε μόλις το 1969.
Μέλη της οικογένειας Ρόκφελερ και άλλοι οικονομικοί παράγοντες άρχισαν να αγοράζουν μεγάλα πακέτα μετοχών, για να δείξουν στο επενδυτικό κοινό ότι είχαν πίστη στην αγορά, όμως οι προσπάθειές τους δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την πτώση. Ο Dow Jones έχασε 12% εκείνη την ημέρα και η αγορά 14 δισ. δολ. από την αξία της, φέρνοντας τις απώλειες της εβδομάδας σε 30 δισ. δολ., δέκα φορές τον ετήσιο προϋπολογισμό της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και πολλές φορές περισσότερα από όσα είχαν ξοδέψει οι ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εκτός από τους μικροεπενδυτές και οι τράπεζες είχαν εκτεθεί σημαντικά στο χρηματιστήριο. Όταν οι μετοχές ήταν άχρηστα χαρτιά, τα χρήματα των καταθετών τους είχαν γίνει καπνός. Μαζικές αναλήψεις καταθέσεων έφεραν πανικό, τράπεζες κατέρρευσαν, χρηματιστηριακοί οίκοι πτώχευσαν, άνθρωποι άρχισαν να πέφτουν από τα κτίρια. Εκτιμάται ότι περίπου 140 δισ. δολ. καταθέσεων εξατμίστηκαν και 10.000 τράπεζες έβαλαν λουκέτο.
Πάντως όσοι εμφανίστηκαν προνοητικοί κατάφεραν να κερδίσουν. Μία από τις ιστορίες αυτού του τύπου ήταν εκείνη του πατέρα του John F. Kennedy, Joseph Kennedy, ο οποίος πούλησε πριν από το κραχ και έβγαλε εκατομμύρια, καθώς άκουσε τυχαία νεαρούς λούστρους στο δρόμο να σχεδιάζουν πώς θα κερδοσκοπήσουν στην αγορά, εικόνα ενδεικτική της ελαφρότητας που περικύκλωνε το χρηματιστήριο.
Μετά το κραχ ο Dow Jones ανέκαμψε για λίγο στις αρχές του 1930, ξανακυλώντας στη συνέχεια στα χαμηλά του 1932. Η αγορά δεν επέστρεψε στα προ του 1929 επίπεδα πριν από τα τέλη του 1954 και στις 8 Ιουλίου 1932 βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο από το 1800.
Στη μεγάλη ύφεση που ακολούθησε το κραχ η φτώχεια έγινε καθημερινότητα. Πρώην εκατομμυριούχοι επιχειρηματίες κατέληξαν να πουλάνε μήλα και μολύβια στις γωνίες των δρόμων και το ένα τρίτο των Αμερικανών βρέθηκε κάτω από το όριο της φτώχειας.
Το κραχ της Wall Street είχε τεράστιο αντίκτυπο στην αμερικανική οικονομία και παραμένει μέχρι σήμερα πηγή έντονης ακαδημαϊκής συζήτησης για τις συνέπειές του. Το βασικό ερώτημα είναι αν το κραχ προκάλεσε την ύφεση που ακολούθησε ή αν ήταν απλώς ένα σύμπτωμα της οικονομικής φούσκας που είχε δημιουργηθεί από την πιστωτική μανία.
v Άλλα κραχ που άφησαν εποχή
§ Η Μαύρη Δευτέρα του 1987
Το αμερικανικό χρηματιστήριο υπέστη τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση της ιστορίας του εν καιρώ ειρήνης στις 19 Οκτωβρίου 1987, ημέρα Δευτέρα. Ο δείκτης Dow Jones έχασε το 22% της αξίας του μέσα σε λίγες ώρες, δίνοντας το έναυσμα για μαζικό ξεπούλημα μετοχών στην Ευρώπη και την Ιαπωνία. Τα αίτια της κρίσης πολλά. Οι φήμες για συνεχή κρούσματα εσωτερικής πληροφόρησης, οι ριψοκίνδυνες εξαγορές, η επιβράδυνση της οικονομίας των ΗΠΑ και η καταβαράθρωση του δολαρίου ήταν τα κυριότερα. Οι φόβοι πολλαπλασιάστηκαν μετά την απόφαση της Γερμανίας να αυξήσει τα επιτόκια, η οποία συνοδεύτηκε από την περαιτέρω ενίσχυση του μάρκου έναντι του δολαρίου. Ο κίνδυνος χρεοκοπίας μεγάλων αμερικανικών τραπεζών ήταν πλέον ορατός, με αποτέλεσμα η Fed και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες να ρίξουν δραστικά τα επιτόκια. Παρότι το κραχ είχε μικρή διάρκεια, η κρίση εκείνη απέδειξε ότι οι παγκόσμιες αγορές αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία και ότι οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών έχουν επιπτώσεις για τις οικονομίες όλων των χωρών. Παράλληλα έδωσε το έναυσμα για τη θέσπιση αυστηρότερων κανόνων στον τρόπο λειτουργίας των αγορών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Βρετανία.
§ Η «Φούσκα» των μετοχών υψηλής τεχνολογίας
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 οι μετοχές των εταιρειών του Ίντερνετ γίνονταν ανάρπαστες και ας μην ήταν καν κερδοφόρες οι περισσότερες από αυτές. Το αποκορύφωμα ήταν η εξαγορά μαμούθ, ύψους 200 δισ. δολ., του ομίλου Time Warner τον Ιανουάριο του 2000 από την America On Line. Το όνειρο δεν άργησε να μετατραπεί σε εφιάλτη: Μέχρι τον Οκτώβριο του 2002 ο δείκτης μετοχών υψηλής τεχνολογίας Nasdaq είχε χάσει το 78% της αξίας του. Οι παράπλευρες απώλειες ήταν τεράστιες, καθώς η αμερικανική οικονομία πέρασε σε ύφεση και οι επενδύσεις πάγωσαν. Η χαριστική βολή ήρθε με τα χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
http://www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=8081
******
Από το κραχ του 1929 στο Σήμερα
Του Χάουαρντ Ζιν*
Η χρηματιστηριακή φούσκα, το αεριτζίδικο χρηματοπιστωτικό σύστημα, ο εκτεταμένος δανεισμός, η εξαπάτηση πολιτών, η έκρηξη του καταναλωτισμού αποτελούν κοινά χαρακτηριστικά στοιχεία του σήμερα, της ελληνικής κρίσης του 1999 και πολλών άλλων οικονομικών κρίσεων που φτάνουν μέχρι πίσω στο κραχ του 1929 στις ΗΠΑ.
Το 1929, η κατάρρευση του χρηματιστηρίου, που σηματοδότησε την έναρξη της μεγάλης οικονομικής ύφεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, προήλθε από ριψοκίνδυνες κερδοσκοπικές ενέργειες, οι οποίες απέτυχαν και συμπαρέσυραν ολόκληρη την οικονομία. Όπως όμως αναφέρει ο Τζον Γκολντμπρέθι στη μελέτη του με τίτλο «Το μεγάλο κραχ (The Great Crash)», πίσω από εκείνες τις ριψοκίνδυνες κερδοσκοπικές ενέργειες κρυβόταν το γεγονός ότι «τα θεμέλια της οικονομίας ήταν σαθρά». Επισημαίνει τις νοσούσες εταιρικές και τραπεζικές δομές, το ασταθές εξωτερικό εμπόριο, τη διακίνηση πολλών εσφαλμένων οικονομικών πληροφοριών και την «κακή κατανομή του εισοδήματος» (το πλουσιότερο 5% του πληθυσμού κατείχε περίπου το ένα τρίτο των συνολικών εισοδημάτων).
Ένας σοσιαλιστής κριτικός θα ισχυριζόταν ότι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα ήταν από τη φύση του προβληματικό. Ως σύστημα είχε ένα και μοναδικό κίνητρο, το εταιρικό κέρδος, και ως εκ τούτου ήταν ασταθές, απρόβλεπτο και δεν λάμβανε υπόψη του τις ανθρώπινες ανάγκες. Συνέπεια όλων αυτών των παραγόντων ήταν η μόνιμη οικονομική ύφεση για μεγάλο μέρος του λαού και περιοδικές οικονομικές κρίσεις σχεδόν για όλους τους πολίτες. Παρά τις προσπάθειες ανασυγκρότησης που κατέβαλλε το καπιταλιστικό σύστημα, προκειμένου να αυξήσει την επιρροή του, ο καπιταλισμός παρέμενε το 1929 ένα άρρωστο και αναξιόπιστο σύστημα.
Μετά το κραχ η οικονομία είχε παραλύσει. Περισσότερες από 5.000 τράπεζες είχαν κλείσει, το ίδιο και μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που δεν μπορούσαν πλέον να εξασφαλίσουν χρήματα. Όσες επιχειρήσεις συνέχισαν να λειτουργούν απέλυσαν πολλούς εργαζόμενους και έκαναν διαδοχικές περικοπές στους μισθούς των υπολοίπων. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 50% και, ώς το 1933, περίπου 15.000.000 εργάτες (κανείς δεν γνωρίζει τον ακριβή αριθμό), οι οποίοι αντιστοιχούσαν στο ένα τέταρτο ή και στο ένα τρίτο του συνολικού εργατικού δυναμικού, είχαν μείνει άνεργοι. Η εταιρεία Ford Motor Company, η οποία την άνοιξη του 1929 απασχολούσε 128.000 εργάτες, έφτασε τον Αύγουστο του 1931 να έχει μόλις 37.000 εργάτες. Ως τα τέλη του 1930 περίπου οι μισοί από τους 280.000 εργάτες στα κλωστοϋφαντουργεία της Νέας Αγγλίας είχαν μείνει άνεργοι. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Κάλβιν Κούλιτζ σχολίασε με τη γνωστή σοφία του: «Όταν ολοένα περισσότεροι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους, τότε εμφανίζεται ανεργία». Στις αρχές του 1931 έκανε άλλη μία διαπίστωση: «Αυτή η χώρα δεν είναι σε καλή κατάσταση».
Είναι σαφές ότι οι υπεύθυνοι για την οργάνωση της οικονομίας δεν γνώριζαν τι είχε συμβεί, διακατέχονταν από σύγχυση, δεν ήθελαν να το παραδεχτούν και αναζητούσαν άλλες εξηγήσεις, αρνούμενοι να δεχτούν ότι το σύστημα είχε αποτύχει. Ο πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ είχε δηλώσει λίγο πριν από το κραχ: «Σήμερα στην Αμερική βρισκόμαστε πιο κοντά στο να πετύχουμε την ολοκληρωτική νίκη έναντι της φτώχειας από κάθε άλλη στιγμή στην ιστορία οποιασδήποτε χώρας». Το Μάρτιο του 1931 ο Χένρι Φορντ δήλωσε ότι η κρίση οφειλόταν στο ότι «ο μέσος άνθρωπος αρνείται να εργαστεί ευσυνείδητα, εκτός εάν δεν μπορεί να το αποφύγει. Υπάρχει πολλή δουλειά, αρκεί οι εργάτες να θέλουν να δουλέψουν». Λίγες εβδομάδες αργότερα απέλυσε 75.000 εργάτες.
· ΟΦΕΛΗ ΕΡΓΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ
Υπήρχαν εκατομμύρια τόνοι τροφής, όμως η μεταφορά και η πώλησή τους δεν συνέφεραν. Οι αποθήκες ήταν γεμάτες ρουχισμό, αλλά ο κόσμος δεν είχε τα χρήματα να τον αγοράσει. Υπήρχαν πολλά σπίτια, αλλά παρέμεναν κενά, επειδή οι ένοικοί τους δεν μπορούσαν να πληρώσουν το ενοίκιο και έτσι αναγκάζονταν να τα εγκαταλείψουν και να ζήσουν σε παράγκες που έχτιζαν σε σκουπιδότοπους, σχηματίζοντας οικισμούς που ονομάζονταν «Χωριά του Χούβερ».
Το 1931 και 1932 οι πολίτες άρχισαν να οργανώνονται για να αλληλοβοηθηθούν, βλέποντας ότι η κυβέρνηση και οι επιχειρήσεις δεν ήταν διατεθειμένες να τους βοηθήσουν.
Φαίνεται πως τα γεγονότα εκείνης της περιόδου (σ.σ. οι εργατικές διεκδικήσεις και οι εξεγέρσεις) υποστηρίζουν τα επιχειρήματα που διατυπώνουν οι Ρίτσαρντ Κλόουαρντ και Φράνσες Πίβεν στο βιβλίο τους «Λαϊκά κινήματα (People’s Movements)», ότι δηλαδή οι εργάτες αποκόμισαν τα μεγαλύτερα οφέλη από τις αυθόρμητες εξεγέρσεις πριν από την οργανωτική αναβάθμιση και την επίσημη αναγνώριση των εργατικών σωματείων.
o Η ζοφερή δεκαετία του 1920
Η πραγματική ευημερία είχε συγκεντρωθεί στην κορυφή. Από το 1922 ώς το 1929, ενώ το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα ενός εργάτη αυξανόταν με ρυθμό 1,4% ετησίως, τα εισοδήματα όσων διέθεταν μετοχές αυξάνονταν κατά 16,4% ετησίως. Περίπου 6.000.000 οικογένειες (το 42% όλων των οικογενειών) είχαν ετήσιο εισόδημα κάτω από 1.000 δολάρια η καθεμία. Σύμφωνα με μελέτη του ερευνητικού ιδρύματος Brookings Institution, το 0,1% των οικογενειών που βρίσκονταν στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας μοιραζόταν το ίδιο ποσό που μοιραζόταν και το 42% που βρισκόταν στη βάση της. Τη δεκαετία του 1920 περίπου 25.000 εργάτες έχαναν κάθε χρόνο τη ζωή τους σε εργατικά ατυχήματα και άλλοι 100.000 έμεναν ανάπηροι. Στην πόλης της Νέας Υόρκης 2.000.000 πολίτες ζούσαν σε εργατικές πολυκατοικίες που είχαν χαρακτηριστεί ακατάλληλες, επειδή δεν προσέφεραν καμία προστασία σε περίπτωση πυρκαγιάς.
Η χώρα ήταν γεμάτη από μικρές βιομηχανικές πόλεις, όπως το Μάνσι της Ιντιάνας, όπου, σύμφωνα με τους Ρόμπερτ και Έλεν Λιντ, συγγραφείς της πρωτοποριακής κοινωνιολογικής μελέτης με τίτλο «Μίντλταουν: Μια μελέτη της σύγχρονης αμερικανικής κουλτούρας (Middletown: A study in Contemporary American Culture)», ο διαχωρισμός των τάξεων ήταν εμφανής από την ώρα που οι άνθρωποι ξυπνούσαν κάθε πρωί: για τα δύο τρίτα των οικογενειών της πόλης «ο πατέρας σηκώνεται μέσα στο σκοτάδι του καταχείμωνου, τρώει βιαστικά το πρωινό του στην κουζίνα ενώ έξω μόλις χαράζει και πηγαίνει στη δουλειά του μια με δύο ώρες πριν τα παιδιά του ξεκινήσουν για το σχολείο».
· ΟΙ ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΕΛΕΓΧΑΝ ΤΑ ΜΕΣΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ
Υπήρχε αρκετά μεγάλος αριθμός ευημερούντων ανθρώπων, ώστε να παραγκωνίσουν τους φτωχούς από το προσκήνιο, και, με δεδομένο ότι οι πλούσιοι έλεγχαν τα μέσα μαζικής πληροφόρησης, κανείς δεν μπορούσε να μάθει ποιες ήταν οι συνθήκες διαβίωσης των φτωχών. Ο ιστορικός Μερλ Κέρτι σημειώνει τα εξής σχετικά με τη δεκαετία του 1920: «Στην πραγματικότητα μόνο το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού απόλαυσε κάποια σημαντική αύξηση του πραγματικού του εισοδήματος. Όμως οι διαμαρτυρίες που θα είχε προκαλέσει αυτό το γεγονός υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν μπορούσαν να γίνουν ευρέως αντιληπτές. Εν μέρει αυτό οφειλόταν στην κεντρική στρατηγική των μεγάλων πολιτικών κομμάτων και στο γεγονός ότι όλα σχεδόν τα μέσα διαμόρφωσης της κοινής γνώμης ελέγχονταν πλέον από μεγάλες εκδοτικές επιχειρήσεις».
*Ο Χάουαρντ Ζιν είναι επίτιμος καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης. Συμμετέχει ενεργά στα κινήματα για τα πολιτικά δικαιώματα και εναντίον των πολέμων. Τα αποσπάσματα που παρατίθενται είναι από το βιβλίο του “Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών” (εκδόσεις Αιώρα), μια κοινωνική ιστορία της Αμερικής, όπως την έζησαν οι γυναίκες, οι εργάτες, οι μαύροι, οι Ινδιάνοι, οι φτωχοί, οι μετανάστες...
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΠ
http://www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=25737
******
Η Παγκόσμια Οικονομική Κρίση
Όσον δε την σημερινή κατάσταση θα παρουσιάσουμε σε όλους τους Έλληνες και τους Απόδημους αδελφούς μας 2 Οπτικοποιημένα Άρθρα και τα οποία είναι :
· Μαθήματα από το κραχ του 1929
Οι αναλυτές προειδοποιούν τους επενδυτές να προσέχουν τα «ψευδο-ράλι», όπως ήταν αυτό που παρατηρήθηκε μετά το χρηματιστηριακό κραχ του 1929. Ο δείκτης Dοw σημείωσε άνοδο 24% σε διάστημα πέντε μηνών μετά το κραχ, πριν ξεκινήσει η νέα του πτώση. Οι μετοχές κατέγραφαν απώλειες 89% σε σύγκριση με τις ανώτερες τιμές τους. Παρουσίαση από το REUTERS. Για να παρακολουθήσετε το Video κάντε ΚΛΙΚ στο άρθρο http://www.naftemporiki.gr/video/video.asp?id=6662
· The Crisis of Credit
του Jonathan Jarvis
The Short and Simple Story of the Credit Crisis. The goal of giving form to a complex situation like the credit crisis is to quickly supply the essence of the situation to those unfamiliar and uninitiated. This project was completed as part of my thesis work in the Media Design Program, a graduate studio at the Art Center College of Design in Pasadena, California. In order to you watch the Crisis of Credit Visualized you make KLIK in the article κάντε ΚΛΙΚ στο άρθρο http://vimeo.com/3261363
Eμάς σαν Apodimos.com που ενημερώνουμε τους πολυπληθείς επισκέπτες – αναγνώστες μας, τους λέμε ότι αυτή η υπάρχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση που μοιάζει και τα στοιχεία του, είναι σαν το Κραχ του 1929, μας φοβίζει για τους επόμενους μήνες και ίσως για ένα χρόνο και αυτό λόγω των διαφορετικών απόψεων των ΗΠΑ και Ε.Ε. για να αντιμετωπίσουν την υπάρχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση και ευχόμαστε η G20 να βρει στην σωστή λύση επίλυσης του προβλήματος για το καλό των ασθενέστερων τάξεων της κοινωνίας μας. Διότι η κρίση προέκυψε και από το γεγονός ότι η παγκοσμιοποίηση δεν έδρασε μονοσήμαντα υπέρ των κρατών που την μορφοποίησαν, αλλά ενίσχυσε την άνοδο νέων δυνάμεων στο παγκόσμιο στερέωμα. Κράτη όπως η Κίνα και η Ινδία, η Ρωσία και η Βραζιλία, συσσώρευσαν νέο πλούτο, απέσπασαν πόρους από την δύση.
Πηγές: Apodimos.com με βασικές πληροφορίες από τα makthes.gr – naftemporiki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου