| των Ρέιτσελ Ντονάντιο και Λιζ Όλντερμαν |
©The New York Times
Περίμενε όλη του τη ζωή ετούτη την στιγμή, και πολλοί Ευρωπαίοι εκτιμούν πως εκπροσωπεί την καλύτερη ελπίδα που έχει η Ελλάδα για να ξανασταθεί στα πόδια της. Αλλά για τον Αντώνη Σαμαρά, η άσκηση της πρωθυπουργίας μόνο ευχάριστη δεν είναι. «Ξέρετε κανέναν που θα ήθελε να είναι πρωθυπουργός της Ελλάδας;» ρωτάει χαμηλόφωνα σε μια συνέντευξη που μας έδωσε στην Αθήνα την Παρασκευή (28/7), ακουμπώντας τους αγκώνες στα γόνατά του. «Είναι η σκληρότερη δουλειά στον κόσμο. Σκέτο βάσανο!»
Αφού ανήρθε στην εξουσία τον περασμένο Ιούνιο, μετά από δύο περιπετειώδεις εκλογικές αναμετρήσεις, ο κ. Σαμαράς μοχθεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της Ελλάδας και να εξορκίσει κάθε φόβο πως η χώρα του θα ήταν δυνατό να εγκαταλείψει το ευρώ, έστω κι αν τανέα σκληρά μέτρα λιτότητας που καλείται να επιβάλει για να κρατήσει την χώρα του εντός της ευρωζώνης πυροδοτούν νέα κύματα κοινωνικής αναταραχής.
Καθώς κάθεται στο γραφείο του στο «μέγαρο Μαξίμου» εδώ στην Αθήνα, δεν ισχυρίζεται πως έχει ολοκληρώσει αυτήν την αποστολή του. «Ο κίνδυνος να αποχωρήσει η Ελλάδα από την ευρωζώνη είναι απολύτως μηδενικός», λέει. Υπενθυμίζει όμως πως οι όροι που εξασφαλίζουν την συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ συνοδεύονται από ολοένα και αυξανόμενο πολιτικό και οικονομικό κόστος.
|
Ενώ μάχεται να διατηρήσει την Ελλάδα εντός ευρωζώνης, ο κ. Σαμαράς αγωνίζεται επίσης να μειώσει την πολιτική ζημία στο εσωτερικό της χώρας του. Η ανεργία είναι πια στο 24% με ανοδικές τάσεις, και υπερβαίνει το 50% στους νέους, μια κατάσταση που ο ίδιος χαρακτηρίζει «το υπ' αριθμόν ένα πρόβλημα». Από το 2009, το ΑΕΠ της χώρας έχει συρρικνωθεί κατά 25% και τους επόμενους μήνες εκτιμάται πως θα κινδυνέψουν άμεσα με κλείσιμο 400,000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Αυτός είναι ο λόγος που ο κ. Σαμαράς ζητάει περισσότερο χρόνο (ως το 2016 αντί για το 2014) προκειμένου να υλοποιήσει το καθόλου δημοφιλές «πακέτο» λιτότητάς του, ύψους 15 δις δολαρίων, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται περικοπές στον δημόσιο τομέα και τις συντάξεις, νέες φορολογικές ρυθμίσεις και αύξηση της φορολογίας κατά 2.6 δις δολάρια. Η Ελλάδα υποχρεούται να λάβει αυτά τα μέτρα προκειμένου να εκταμιευθούν τον επόμενο μήνα τα 40 δις δολάρια της βοήθειας που της έχουν εγκρίνει οι διεθνείς δανειστές της. Χωρίς αυτή την ρευστότητα, προειδοποιεί ο Σαμαράς, η χώρα μπορεί να κατέρρεε.
Ο κ. Σαμαράς δηλώνει πως η Πέμπτη (27/7) ήταν μια από τις ευτυχέστερες ημέρες του από τότε που ανέλαβε την πρωθυπουργία, διότι η κυβέρνηση συμφώνησε στους βασικούς άξονες των νέων μέτρων λιτότητας. Αν και εκκρεμεί ακόμα η συγκατάθεση στο «πακέτο» της λεγόμενης «τρόικα» των δανειστών -της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν), της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ) και του «διεθνούς νομισματικού ταμείου» (ΔΝΤ)- που θα δεν θα δοθεί πριν ολοκληρωθούν οι σχετικές συζητήσεις στην Αθήνα, την επόμενη εβδομάδα.
Η πρόσφατη σχετική προϊστορία μόνο καθησυχαστική δεν είναι: οι εκπρόσωποι της τρόικα εγκατέλειψαν οργίλοι την Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα, διερωτώμενοι αν η χώρα ήταν πράγματι εις θέση να τηρήσει τις δεσμεύσεις της, μετά την διαδοχική αποτυχία της στην επίτευξη των οικονομικών της στόχων.
Περισσότερα προβλήματα αναμένονται στο εσωτερικό της ασταθούς κυβερνητικής συμμαχίας του κ. Σαμαρά, στην οποία, πράγμα εντελώς ασυνήθιστο για την σύγχρονη ελληνική ιστορία, συμμετέχουν η κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία, οι άλλοτε πανίσχυροι σοσιαλιστές κι ένα μικρότερο κόμμα, η «δημοκρατική αριστερά». Το αν ο πρωθυπουργός κατορθώσει να αποσπάει την έγκριση των μέτρων του θα κρίνει αν η κυβέρνησή του θα επιζήσει του χειμώνα, πόσο μάλλον αν θα της δοθεί η δυνατότητα να εξαντλήσει την τετραετή θητεία της, όπως ευελπιστεί. Ο κ. Σαμαράς δείχνει αποφασισμένος να τα καταφέρει: «αυτή είναι κυβέρνηση τετραετίας», επαναλαμβάνει.
Το μήνυμά του προς τους Έλληνες είναι σαφές: μην χάνετε την ελπίδα σας· έρχονται καλύτερες μέρες. «Αυτό που σας λέω είναι πως υπάρχει ελπίδα», λέει. «Δεν μπορώ να σας προσφέρω τίποτα περισσότερο».
Εξίσου σαφές όμως είναι και το μήνυμά του προς την Ευρώπη: χωρίς την βοήθειά της, οι υποσχέσεις του μπορεί να αποδειχθούν κενές περιεχομένου. «Εμείς αλλάζουμε, αλλά παράλληλα πρέπει να μας βοηθήσετε, πρέπει να βελτιώσετε την κατάσταση», επισημαίνει. Αλλιώς, προσθέτει, οι εξελίξεις μπορεί να σημάνουν «το τέλος της Ελλάδας».
Ο κ. Σαμαράς επέμεινε πως αυτός ο γύρος των μέτρων λιτότητας θα είναι και ο τελευταίος. Ενώ λίγοι είναι οι Έλληνες που φαίνεται να τον πιστεύουν -και πολλοί ανάμεσά τους παρακολουθούν ανήσυχοι ένα νέο σκάνδαλο διαφθοράς που κλυδωνίζει το κόμμα του, τη Νέα Δημοκρατία- ο πρωθυπουργός παραδέχεται πως τα μέτρα λιτότητας θα είναι διαχειρίσιμα μόνον αν οι δανειστές της Ελλάδας του επιτρέψουν να τα εφαρμόσει σταδιακά, σε διάστημα τετραετίας, και όχι όλα διαμιάς. Οι δανειστές έχουν ήδη δώσει σημάδια πως είναι πρόθυμοι να κάνουν αυτήν την παραχώρηση.
Εντωμεταξύ ο κ. Σαμαράς προσπαθεί να προσελκύσει επενδύσεις στην χώρα, και αναπτύσσει ένα φιλοευρωπαϊκό κυβερνητικό πρόγραμμα που όπως λέει ήδη έχει προσφέρει πολλά στην αποκατάσταση της εικόνας και της αξιοπιστίας της Ελλάδας. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται το άνοιγμα των αγορών και η αντικατάσταση της μεγάλης επιρροής των ολιγαρχών, των καρτέλ και της ευνοιοκρατίας από ένα αξιοκρατικό σύστημα.
Σε μια ιδιαίτερα νευρική χώρα, ο Σαμαράς εκπέμπει ασυνήθιστη ηρεμία. Ο ψηλός και καλοβαλμένος 61χρονος είναι γόνος της άρχουσας τάξης της χώρας και πέρασε ολόκληρη την ενήλικη ζωή του στον πολιτικό στίβο. Έχοντας σπουδάσει στο κολέγιο 'Αρμχερστ, όπου συγκατοικούσε με τον εκ των προκατόχων του στην πρωθυπουργία Γιώργο Παπανδρέου, μιλά χαμηλόφωνα και αργά, και χαμογελάει σπάνια. Ντυμένος με γκρι κοστούμι και μπλε γραβάτα, την ημέρα της συνέντευξης μας αποκάλυψε πως ταλαιπωρείται από μια ίωση.
Όταν ρωτήθηκε αν έχει περάσει προσωπικά τις δυσχέρειες που περνούν τόσο πολλοί συμπατριώτες του, μας είπε: «έχουμε όλοι μας περάσει μεγάλες δυσκολίες, της μιας ή της άλλης μορφής. Εγώ ασχολούμαι με την πολιτική. Έμεινα κλεισμένος στο σπίτι μου επί έντεκα χρόνια εξαιτίας της πολιτικής». Αναφέρεται στην δεκαετία του 1990, όταν εγκατέλειψε το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας λόγω πολιτικών διαφωνιών. «Χάρη στην οικογένειά μου, δεν αντιμετωπίζω τέτοια προβλήματα», προσθέτει, μιλώντας για τα οικονομικά προβλήματα. Αλλά μας διαβεβαιώνει πως συμπάσχει με τον ελληνικό λαό: «νιώθω τα βάσανά τους κάθε στιγμή».
Η Νέα Δημοκρατία ανήρθε στην εξουσία χάρη εν μέρει σε λαϊκιστικά συνθήματα, επιτιθέμενη ευθέως κατά της μετανάστευσης σε μια διαδοχή εκλογών που σφραγίστηκαν από την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση για πρώτη φορά του νεοναζιστικού κόμματος «χρυσή αυγή» (ΧΑ), γνωστού για τις επιθέσεις του κατά μεταναστών. Σήμερα οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν την ΧΑ στην τρίτη θέση, πίσω από την Νέα Δημοκρατία και το αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ.
Στην συνέντευξή μας ο κ. Σαμαράς αναφέρθηκε σε «κύματα λαθρομετανάστευσης» που σαρώνουν την Ελλάδα, και αποτελούν «μείζων πρόβλημα» που θα επιδεινωθεί αν η Συρία καταρρεύσει και πολλαπλασιαστούν οι πρόσφυγες που θα διαφύγουν στην Τουρκία και από εκεί στην Ελλάδα. «Οι λαθρομετανάστες κατέλαβαν την Αθήνα» ισχυρίστηκε, και υπογράμμισε πως συνιστούν «πρόβλημα δημόσιας υγείας» και αυξάνουν την εγκληματικότητα.
Αλλά αν και επαναλαμβάνει σε ένα βαθμό τα συνθήματά της, ο πρωθυπουργός διαβεβαιώνει πως η ΧΑ είναι «μια φούσκα που θα σκάσει» και πως τα μέλη της «δεν την ακολουθούν ιδεολογικά» αλλά εντάχθηκαν σε αυτήν κινούμενα από «αντικαθεστωτικά αισθήματα» που επιδεινώθηκαν λόγω της δυσχερούς οικονομικής συγκυρίας.
Λέει πως δεν πιστεύει πως χρειάζεται να τεθεί εκτός νόμου το ακραίο αυτό κόμμα, που υπερψήφισε προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας σε διάφορες κρίσιμες κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες. «Πιστεύω πως η δημοκρατία είναι τόσο ισχυρή που περιττεύει η χρήση εκτάκτων μέτρων», κατέληξε ο κ. Σαμαράς.
Κι όμως, το επόμενο εξάμηνο είναι βέβαιο πως θα θέσει υπό δοκιμασία την ελληνική δημοκρατία. Καθώς προεξοφλούσε τις δυσκολίες που τον περιμένουν, ο κ. Σαμαράς μας έδειξε τον μεγάλο αλληγορικό πίνακα που είναι κρεμασμένος πάνω από το γραφείο του και απεικονίζει την ελευθερία να καθοδηγεί τον ελληνικό λαό. «Όταν αντιμετωπίζω δυσκολίες», μας είπε στρέφοντας το βλέμμα προς τα πάνω, «κοιτάζω αυτόν τον πίνακα και παίρνω δύναμη».
Οι Rachel Donadio και Liz Alderman είναι δημοσιογράφοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου