Πολιτικό... πραξικόπημα στο «Κόκκινο Βιβλίο»

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗ
Ιράν και Ελλάδα δεν είναι πλέον εχθροί της Τουρκίας
Μετά το (φανερό) Σύνταγμα της Τουρκίας, η κυβέρνηση Ερντογάν προχωρά στην αναθεώρηση και του «Κρυφού Συντάγματος», ή άλλως του Πολιτικού Εγγράφου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας. Το βιβλίο-οδηγός της τουρκικής πολιτικής και στρατιωτικής εξουσίας, που πολλές φορές έχει λάβει ακόμη και διαστάσεις μύθου, αναθεωρείται λοιπόν.

Το γνωστό ως «κρυφό σύνταγμα» της Τουρκίας, ενώ μέχρι το 2005 γραφόταν από τους στρατηγούς, φέτος έχει βούλα... πολιτική και μάλιστα ερντογανική

Αν και το περιεχόμενό του δεν έχει γίνει ποτέ επισήμως γνωστό, στο νέο «Κόκκινο Βιβλίο», σύμφωνα με πληροφορίες,.........

όλα τα θρησκευτικά τάγματα με «παράνομες» ισλαμιστικές δραστηριότητες σβήνονται από το κεφάλαιο «Εσωτερικές Απειλές», ενώ στην εξωτερική πολιτική οι κίνδυνοι... διακατέχονται πλέον από το πνεύμα των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες».

Το γνωστό ως «κρυφό σύνταγμα» της Τουρκίας, ενώ μέχρι το 2005 γραφόταν από τους στρατηγούς, φέτος έχει βούλα... πολιτική και μάλιστα ερντογανική. Οι τελευταίες αλλαγές στο έγγραφο είχαν γίνει το 2005, οπότε αφενός μεν εισήχθη η έννοια «με σκοπό το διαμελισμό της χώρας ισλαμιστικές δραστηριότητες», βάσει της οποίας ορίστηκαν ως «εσωτερικές απειλές» διάφορες θρησκευτικές κοινότητες, αφετέρου δε κατέστη το Ιράν σε νούμερο ένα εχθρό της Τουρκίας λόγω του πυρηνικού του προγράμματος.

«Σήμα» Ερντογάν
Το έγγραφο αναθεωρείται κάθε 5 έτη, αλλά κάθε χρόνο επιτελούνται διάφορες εν μέρει προσθήκες και αλλαγές. Φέτος είναι η χρονιά της αναθεώρησης και πάλι της «Κόκκινης Βίβλου» και όπως έχει ήδη από το Φεβρουάριο ανακοινώσει ο Τούρκος πρωθυπουργός: «Εξετάσαμε τις σχετικές ελλείψεις του Πολιτικού Εγγράφου και αποφασίσαμε ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές στο κεφάλαιο των εσωτερικών απειλών». Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε προσθέσει βέβαια ότι ριζικές αλλαγές χρειάζεται και το κεφάλαιο περί εξωτερικών κινδύνων. «Η Τουρκία για χρόνια ήταν δέσμια τεχνητών ανησυχιών και φόβων. Όπως οι εσωτερικές απειλές έτσι και οι εξωτερικές είχαν ως βάση τους τη φαντασία», είχε τονίσει πριν από 5 μήνες.

Επαναπροσδιορισμός της ισλαμιστικής απειλής
Υπό αυτό το πρίσμα στο προσχέδιο, που ετοίμασε η τουρκική πρωθυπουργία με τη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, επαναπροσδιορίζεται ο όρος «ισλαμιστική απειλή» και η νοοτροπία που έβλεπε πολίτες και θρησκευτικά τάγματα ως «εσωτερικές απειλές» βγαίνει τελείως από τα νέα κείμενα.
Στο προσχέδιο, που εστάλη ήδη στο Υπουργείο Εσωτερικών, τη ΜΙΤ και το Γενικό Επιτελείο, δεν κατονομάζονται ως απειλές τα γνωστά τάγματα του Φετουλάχ Γκιουλέν, Νουρ και Σουλεϊμάν. Ο όρος βέβαια «με σκοπό το διαμελισμό της χώρας ισλαμιστικές δραστηριότητες» παραμένει, αλλά για να «φωτογραφίζει» πλέον τις απειλές της Αλ Κάιντα, της Χεζμπολάχ ή άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων, αλλά όχι θρησκευτικών κοινοτήτων.

Παλιοί εχθροί γίνονται φίλοι
ΡΙΖΙΚΗ αλλαγή νοοτροπίας επέρχεται και στο κεφάλαιο περί εξωτερικών απειλών. Παλιοί εχθροί υπό το νέο πρίσμα Νταβούτογλου και μηδενικών προβλημάτων, γίνονται αυτομάτως φίλοι και σύμμαχοι.

Ιράκ και Ιράν δεν αποτελούν πλέον τους κύριους εχθρούς της χώρας. Αντίθετα, όπως αναφέρει και στη «Μιλιέτ» ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος, τονίζεται ο στόχος της ένταξης της χώρας στην Ε.Ε.

Στο έγγραφο του 2005, το Ιράν μετά την αγορά 3 βαλλιστικών πυραύλων, που μπορούσαν να πλήξουν ακόμη και την Κωνσταντινούπολη, αλλά και λόγω του πυρηνικού του προγράμματος, βρέθηκε στην πρώτη θέση της λίστας των εξωτερικών εχθρών της χώρας.
Αντίθετα στο σημερινό προσχέδιο, το Ιράν, η Βαγδάτη και ο Μεσούτ Μπαρζανί (ο Κούρδος ηγέτης του βόρειου Ιράκ) αποτελούν πλέον τους περιφερειακούς σύμμαχους της Τουρκίας, με τους οποίους η Άγκυρα ξεκινά μία νέα περίοδο συνεργασίας. Η Τουρκία θεωρεί μεν ακόμη το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν απειλή για την ίδια, αλλά επειδή με τη συγκεκριμένη χώρα υπάρχει μία εν εξελίξει συνεργασία στο θέμα του ΡΚΚ, δεν τη βλέπει ως το νούμερο ένα εχθρό της, όπως 5 χρόνια πριν.

Η Ελλάδα, ενώ μέχρι το 2005 αποτελούσε μία από τις κύριες απειλές της χώρας, φέτος βρίσκεται στην τελευταία κατάταξη, αν και δεν γίνεται γνωστή η άποψη του νέου εγγράφου για το casus belli και τα νησιά του Αιγαίου, για τα οποία στα προηγούμενα κείμενα η Άγκυρα έκανε ειδικές αναφορές.
Τέλος, πιθανότητα πολέμου στη Μέση Ανατολή η Άγκυρα βλέπει μόνο σε περίπτωση διαίρεσης του Ιράκ ή πολιτικής αστάθειας στο Ιράν.

Χάνει το χρώμα του...
ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ θα υποβληθεί προς έγκριση στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας τον Οκτώβριο.
Το «Κόκκινο Βιβλίο» παραδοσιακά αποτελούσε ένα στρατιωτικό έγγραφο, που στόχο είχε τη «συμμόρφωση» της πολιτικής εξουσίας στις προσταγές του Γενικού Επιτελείου της Τουρκίας. Σήμερα η κατάσταση ωστόσο είναι τελείως διαφορετική. Εδώ και 10 χρόνια, το έγγραφο έχει χάσει την αξία του για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, η Ε.Ε. ζήτησε τη μη εμπλοκή του στρατού στη χάραξη της πολιτικής της χώρας, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στην κυβέρνηση Ερντογάν να αποδυναμώσει όσο μπορεί θεσμικά την ισχύ του, και δεύτερον κατά τη διακυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έγιναν αρκετά βήματα εκτός των προσταγών του βιβλίου τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική πολιτική.

Για παράδειγμα, τα θρησκευτικά τάγματα συνέχισαν σχεδόν ανενόχλητα τις δραστηριότητές τους στην Τουρκία και το εξωτερικό, ενώ και το κουρδικό, από υπόθεση του στρατού, μετατράπηκε σε αντικείμενο πολιτικού «ανοίγματος».
ΣΗΜΕΡΙΝΗ