alal@otenet.gr
Οταν το ευρώ πρωτοκυκλοφόρησε στις αρχές του αιώνα, υπολογιζόταν ότι θα γίνει ο ανταγωνιστής του δολαρίου. Μετατρέποντάς το σε παγκόσμιο εμπορικό και αποθεματικό νόμισμα ήταν, ανεπίσημα τουλάχιστον, μέρος του λόγου για τη δημιουργία του.
Οι αξιωματούχοι από τη Φρανκφούρτη και τις Βρυξέλλες δεν έχασαν καμία ευκαιρία να υπερηφανεύονται σε κάθε σημάδι που το ευρώ κέρδιζε έδαφος έναντι του δολαρίου των ΗΠΑ ως παγκόσμιο πρότυπο. Κάθε φορά που μία Κεντρική Τράπεζα αύξανε τις συμμετοχές της σε ευρώ, παρουσιαζόταν ως ένας θρίαμβος για την Ευρώπη και μία ήττα για τις ΗΠΑ.
Σημειώθηκαν κάποιες επιτυχίες στην πορεία. Κατά την πρώτη δεκαετία της ύπαρξής του το ευρώ αύξησε σταθερά το μερίδιό του σε παγκόσμια αποθέματα και έγινε λόγος για τις τιμές των εμπορευμάτων να υπολογίζονται σε αυτό. Δεν ήταν δύσκολο να καταλάβει κάποιος γιατί. Η ευρωζώνη έχει μία μεγαλύτερη οικονομία απ' ό,τι η οικονομία των ΗΠΑ και ακόμη και με αυτή την κρίση τρέχει μικρότερα ελλείμματα εάν τη μετρήσει κάποιος ως ενιαία οικονομία. Μέχρι που ξέσπασε η ελληνική κρίση, είχε αρχίσει να μοιάζει για ένα ισχυρό νόμισμα ΕΣΤΡΟΦΗΤώρα, τα πράγματα έχουν αντιστραφεί. Τα τελευταία στοιχεία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μας λένε ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες ξεφορτώθηκαν 45 δισ. δολ. των αποθεμάτων τους σε ευρώ το 2012 και έχουν πωληθεί 90 δισ. δολ. από το 2011. Οι αναπτυσσόμενες χώρες, που έχουν σημασία επειδή ως μεγάλοι εξαγωγείς γενικά λειτουργούν εμπορικά πλεονάσματα και έτσι συσσωρεύουν μεγάλα αποθέματα, φύλασσαν το 31% των εκμεταλλεύσεών τους σε ευρώ το 2009. Τώρα κρατάνε μόνο το 25%.
Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι άνθρωποι συσσωρεύουν δολάρια. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, το ποσό των μετρητών σε δολάρια σε κυκλοφορία αυξήθηκε κατά 42% από το 2008, κυρίως επειδή οι Ευρωπαίοι κρύβουν ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό χαρτονομισμάτων μεγάλης αξίας κάτω από τα στρώματά τους.
«Καθώς επιδεινώθηκε η κρίση της Ευρώπης την άνοιξη του 2010, οι τοποθετήσεις σε δολάρια αυξήθηκαν απότομα», είπε ο κ. Τζον Γουίλιαμς, πρόεδρος της Fed στο Σαν Φρανσίσκο, στην ετήσια έκθεση της Τράπεζάς του. «Και συνέχισαν να αυξάνονται όσο η οικονομική και πολιτική αναταραχή καθώς και η αβεβαιότητα για το μέλλον έστειλε τους Ευρωπαίους να μετατρέψουν μερικά από τα ευρώ τους σε δολάρια».
Είναι πιθανόν ένα δίκαιο στοίχημα ότι η φυγή σε δολάρια έχει επιταχυνθεί από την κρίση της Κύπρου. Πολύ περισσότερα κατοστάρικα σε δολάρια έχουν συσσωρευτεί σε όλη τη Νότια Ευρώπη. Θα μπορούσε να υπάρχει και περισσότερο ενδιαφέρον για τα αναδυόμενα ψηφιακά νομίσματα (π.χ. Bitcoins). Οι Ρώσοι δείχνουν ήδη μεγάλο ενδιαφέρον για Bitcoins, αλλά μπορούμε να είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι πολλοί Ευρωπαίοι έχουν αρχίσει να το ψάχνουν επίσης.
Υστερα από όλα αυτά, είναι μάλλον πλέον φανερό ότι καμία κατάθεση σε οποιαδήποτε τράπεζα της ευρωζώνης είναι πραγματικά ασφαλής. Μετά την κρίση στην Κύπρο, οι κυβερνήσεις έχουν δείξει να είναι πρόθυμες να κάνουν επιδρομές σε λογαριασμούς για μετρητά όταν χρειάζονται. Αν το έκαναν στην Κύπρο, μπορούν να το κάνουν στην Ισπανία την Ιταλία καθώς και την Ελλάδα, γιατί όχι; Πράγματι, δεν είναι απόλυτα σαφές κατά πόσον μία κατάθεση σε ευρώ σε κάποια ευρωπαϊκή ή όχι τράπεζα είναι πραγματικά ασφαλής. Μόλις οι κυβερνήσεις αρχίσουν αυθαίρετα την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, δεν υπάρχουν πολλά όρια στο τι μπορεί να κάνουν.
ΤΟ BITCOINΕίναι δύσκολο να σκεφτεί κάποιος ένα σαφέστερο κίνητρο για να μετακινήσει τα χρήματά του έξω από το ευρώ.
Πού θα οδηγήσει αυτό; Παρά την όλη διαφημιστική εκστρατεία, δεν νομίζω πολλοί άνθρωποι να βάλουν πολλά χρήματα στα νέα ψηφιακά νομίσματα, όπως το Bitcoin, τουλάχιστον μέχρι να υπάρχει ένα μεγαλύτερο ιστορικό (track record). Οι κεντρικές τράπεζες έχουν σκοπό να διαλύσουν και άλλα μεγάλα νομίσματα, όπως το γεν και η λίρα. Υπάρχει ένα όριο στο πόσο χρυσό οι άνθρωποι θέλουν να κατέχουν και μικρά νομίσματα ασφαλή καταφύγια, όπως το ελβετικό φράγκο ή η νορβηγική Κορόνα, δεν μπορούν να χειριστούν τα τεράστια ποσά κεφαλαίων που μπορεί να κινηθούν έξω από το ευρώ.
Το αποτέλεσμα; Το δολάριο είναι τώρα πάλι στην κορυφή, προς το παρόν τουλάχιστον.
Για τους επενδυτές, αυτό έχει σημασία. Το δεσπόζον παγκόσμιο νόμισμα πρόκειται να αποτελεί πάντα ένα ουσιαστικό μέρος κάθε χαρτοφυλακίου. Ο πρώην Γάλλος πρόεδρος κ. Βαλερί Ντεστέν περιέγραψε κάποτε τον έλεγχο του αποθεματικού νομίσματος παγκοσμίως ως ένα «τεράστιο προνόμιο» και δεδομένου ότι έγινε ένας από τους βασικούς αρχιτέκτονες του ευρώ, είναι σαφές ότι σκόπευε να αρπάξει αυτά τα προνόμια για την Ευρώπη.
ΟΦΕΛΗ Τα οφέλη είναι σαφή. Επειδή ο καθένας θέλει να κατέχει το παγκόσμιο νόμισμα, τα έξοδα δανεισμού είναι χαμηλότερα απ' ό,τι θα ήταν διαφορετικά. Είναι αδύνατο να υπάρξει κρίση ισοζυγίου πληρωμών, ασχέτως πόσο μεγάλο είναι το έλλειμμα, επειδή μπορεί να εκδίδεται πολύ περισσότερο νόμισμα για να το αποπληρώσει. Πράγματι, πολλά χρέη των Αμερικανών είναι δωρεάν.
Σύμφωνα με τη Fed, δύο τρίτα από τα 1,175 τρισ. δολ. μετρητών κρατούνται στο εξωτερικό, που ανέρχονται σε ένα τεράστιο άτοκο δάνειο για τις ΗΠΑ. Θα κόστιζε 19 δισ. δολάρια τον χρόνο για την εξυπηρέτηση αυτού του χρέους.
Πράγματι, τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη δεν δικαιολογούν τη θέση του δολαρίου πια. Τα δημόσια οικονομικά είναι σε χειρότερη κατάσταση από σχεδόν κάθε σημαντική οικονομία εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν είναι πλέον ο κυρίαρχος παίκτης στο παγκόσμιο εμπόριο όπως ήταν πριν από 60 χρόνια. Οχι επειδή οι ΗΠΑ πάνε άσχημα, αλλά επειδή η παγκόσμια οικονομία έχει γίνει πολύ μεγαλύτερη. Μέχρι το 2016, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η Κίνα θα έχει ξεπεράσει τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Ενας ανταγωνιστής του δολαρίου θα προκύψει τελικά. Πριν η Βρετανία επισκιαστεί από τη Γερμανία και στη συνέχεια από τις ΗΠΑ, η στερλίνα αγκομαχούσε για λίγο ως αποθεματικό νόμισμα, αλλά τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν μπόρεσε να το διατηρήσει για πολύ.
Κάτι θα αντικαταστήσει το δολάριο. Αλλά αυτό δεν φαίνεται να είναι το ευρώ. Η ατελείωτη κρίση εντός της ζώνης του ενιαίου νομίσματος και η απόφαση για κατάσχεση των τραπεζικών καταθέσεων στην Κύπρο έχουν μειώσει τις πιθανότητες.
Ελλείψει κάθε σοβαρού ανταγωνιστή το δολάριο πρόκειται να παραμείνει ο ακρογωνιαίος λίθος του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος για τουλάχιστον άλλη μία δεκαετία και θα αποτελεί βασικό μέρος κάθε επενδυτικού χαρτοφυλακίου.
Πηγή: άρθρο Matthew Lynn, WSJ.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου