| του Ντέιβιντ Γκόρντον Σμιθ |
«EU Has Not Yet Faced the Whole Sad Truth About Greece»
©Der Spiegel
Εκ πρώτης απόψεως η συμφωνία των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης για το νέο πακέτο στήριξης της Ελλάδας έμοιαζε με το αποφασιστικό βήμα που θα έσωνε τη χώρα από τη χρεοκοπία. Οι πολιτικοί δεν τσιγκουνεύτηκαν σε υμνολογίες προς τη συμφωνία, που επιτεύχθηκε τα ξημερώματα της Τρίτης (21/2), μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες.
Το πακέτο διάσωσης «εξασφαλίζει το μέλλον της Ελλάδας εντός της ευρωζώνης», δήλωσε ο Λουξεμβούργιος πρωθυπουργός και επικεφαλής της «ευρωομάδας» Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ(Jean-Claude Juncker), ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος μίλησε για «ιστορικής σημασίας ημέρα για την ελληνική οικονομία». Μόλις έγιναν γνωστά τα νέα, το ευρώ ανατιμήθηκε, ξεπερνώντας το 1.32 δολάριο.
Αλλά μετά την προσεκτικότερη ανάλυση της συμφωνίας, η αποτελεσματικότητα της τέθηκε εν αμφιβόλω και οι αρχικές εκτιμήσεις θεωρήθηκαν υπεραισιόδοξες. Υπάρχουν πολλές αμφιβολίες ως προς το αν η Ελλάδα θα κατορθώσει πράγματι να επανέρθει στην οδό της ανάπτυξης και να μειώσει το δημόσιο χρέος της από το σημερινό επίπεδο του 160% του ΑΕΠ στο στόχο του 120.5% ως το 2020. Παρομοίως, πολλοί φοβούνται πως τα 130 δις ευρώ που περιλαμβάνει το πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα θα αποδειχθούν ανεπαρκή.
Αλλά την Τρίτη υπήρξαν κι άλλα κακά νέα από το μέτωπο της ελληνικής οικονομίας: σύμφωνα με το συμπληρωματικό προϋπολογισμό του 2012 που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ελληνικού κοινοβουλίου, η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά πλέον πως το έλλειμμα του 2012 θα φθάσει στο 6.7% του ΑΕΠ, έναντι του αρχικού στόχου του 5.4%. Η αναθεώρηση οφείλεται στη «μεγαλύτερη του αναμενομένου ύφεση στην Ελλάδα», αναφέρει το «ρόιτερς». Τα νέα αυτά θα αυξήσουν τις αμφιβολίες για το αν η Ελλάδα είναι ικανή να εκπληρώσει τους μακροπρόθεσμους στόχους που θέτει το δεύτερο πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα.
Ασαφής επίσης παραμένει η έκταση της συμβολής του «διεθνούς νομισματικού ταμείου» (ΔΝΤ) στο πρόγραμμα. Το ταμείο αποσαφήνισε πως επιθυμεί να παράσχει λιγότερο από το 1/3 του συνολικού ποσού, που ήταν το ποσοστό συμμετοχής του ΔΝΤ στα προηγούμενα πακέτα διάσωσης των κρατών-μελών της ευρωζώνης. Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ(Christine Lagarde) δήλωσε πως το συμβούλιο του ταμείου θα αποφασίσει οριστικά το ύψος της συμμετοχής του στα μέσα Μαρτίου. Θα συνεκτιμήσει, δήλωσε, «ορισμένα πρόσθετα ζητήματα όπως την εγκατάσταση μιας πραγματικής ζώνης «πυρασφάλειας» (γύρω από την Ελλάδα, ΣτΜ). Το ΔΝΤ επιμένει να αυξηθούν οι πόροι του κοινού ταμείου σταθεροποίησης της ευρωζώνης, κάτι στο οποίο συνεχίζει να αντιτίθεται η Γερμανία. Το ζήτημα θα συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στις αρχές του Μαρτίου.
Μια κρίσιμη εβδομάδα...............................
|
Μένει ακόμα να δούμε πόσοι ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών χρεογράφων θα συμμετάσχουν εντέλει στη (λεγόμενη «εθελούσια») ανταλλαγή των ομολόγων που αναμένεται να μειώσει το δημόσιο χρέος της Ελλάδας κατά 107 δις ευρώ, από τα σημερινά, περισσότερα των 350 δις ευρώ. Την Πέμπτη (1/3) το ελληνικό κοινοβούλιο θα υπερψηφίσει το PSI που είναι επίσης προαπαιτούμενο για την ενεργοποίηση του νέου πακέτου διάσωσης.
Ανησυχίες επίσης προκαλεί η μεγάλη λαϊκή αντίθεση που παρατηρείται στην Ελλάδα ενάντια στα μέτρα λιτότητας που επιβάλλει η τρόικα της «ευρωπαϊκής επιτροπής» (Κομισιόν), του ΔΝΤ και της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ). Την Τετάρτη (22/2) τα ελληνικά συνδικάταδιοργάνωσαν νέες διαδηλώσεις. Μετά τα βίαια επεισόδια της περασμένης εβδομάδας, τα χειρότερα εδώ και καιρό, υπάρχουν φόβοι για κλιμάκωση της βίας.
Ένας άλλος σημαντικός παρατηρητής των γεγονότων, ο οίκος αξιολόγησης «φιτς», αποσαφήνισε την Τετάρτη με ηχηρό τρόπο την εκτίμησή της για τη συμφωνία: λόγω της προαναγγελθείσας ανταλλαγής ομολόγων, υποβάθμισε την εκτίμησή της για τη δανειοληπτική ικανότητα της Ελλάδας στην κατηγορία CCC, από την κατηγορία C. Ο οίκος θεωρεί πλέον «πολύ πιθανή» τυχόν χρεοκοπία της Ελλάδας.
Αλλά την Τετάρτη έκριναν τη συμφωνία και πολλοί Γερμανοί σχολιαστές.
«Έχουμε αναδιάρθρωση του χρέους ενός κράτους-μέλους της ευρωζώνης, που μπορεί να απολαμβάνει την περικοπή κατά 50% του χρέους του, να βρίσκει αρκετά δανεικά ώστε να διπλασιάσει τα συνολικά του δάνειά, και μάλιστα με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο! Κάθε δανειστής θα έβλεπε εδώ την ιδανική συνταγή για να βυθιστεί ακόμα περισσότερο στο χρέος»
FAZ
Η κεντροδεξιά «Φρανκφούρτερ αλγκεμάινε τσάιτουνγκ» γράφει: «Επί πάνω από δύο χρόνια, οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπόσχονται να διασώσουν το ευρώ, ό,τι κι αν χρειαστεί, όποιο κι αν είναι το κόστος. Αλλά στην Ελλάδα, τα δισεκατομμύρια των δανεικών του πρώτου πακέτου στήριξης δε φαίνεται να βελτίωσαν την κατάσταση. Το μόνο που πρόσφεραν είναι χρόνος, που δεν αξιοποιήθηκε.Τώρα η πτώχευση της χώρας αναβάλλεται για μια ακόμα φορά, χάρη σε ένα ακόμα δάνειο, ύψους 130 δις. Οι ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών χρεογράφων... εξαναγκάστηκαν να χάσουν πάνω από τα μισά κεφάλαιά τους. Μολοταύτα, το "κούρεμα" συνεχίζει να θεωρείται "εθελούσιο"... Η συμφωνία σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής. Έχουμε την αναδιάρθρωση του χρέους ενός κράτους-μέλους της ευρωζώνης, που του επιτρέπεται μολοταύτα να διατηρήσει το ευρώ, και που μπορεί επίσης να απολαμβάνει την περικοπή κατά 50% του χρέους του, ενώ παράλληλα βρίσκει αρκετά δανεικά ώστε να διπλασιάσει τα δάνειά του με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο! Κάθε δανειστής θα έβλεπε εδώ την ιδανική συνταγή για να βυθιστεί ακόμα περισσότερο στο χρέος».
«το νέο δαπανηρό πρόγραμμα δανεισμού της Ελλάδας παραλίγο να καταρρεύσει πρόσφατα, όταν έγινε σαφές πως ούτε καν το συμφωνηθέν ποσό δε θα είναι αρκετό»
Süddeutsche Zeitung
Η κεντροαριστερή «Ζιντόιτσε τσάιτουνγκ» γράφει: «το νέο δαπανηρό πρόγραμμα δανεισμού της Ελλάδας παραλίγο να καταρρεύσει πρόσφατα, όταν έγινε σαφές πως ούτε καν το συμφωνηθέν ποσό δε θα είναι αρκετό, καθώς η ελληνική οικονομία κείτεται σε ερείπια. Από τη στιγμή που οι επιχειρήσεις δε βγάζουν τίποτα, δεν μπορούν φυσικά να πληρώσουν τους πολλούς νέους φόρους. Το πακέτο μεταρρυθμίσεων σκοπεύει να βοηθήσει τη χώρα να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της, επιβάλλοντας μείωση των μισθών. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από ρευστότητα, αλλά οι "στεγνές" τράπεζες δεν δύνανται να τις βοηθήσουν. Από την άποψη αυτή, το "κούρεμα" του ελληνικού χρέους ήταν ζωτικής σημασίας για την παραπαίουσα ελληνική οικονομία... Η Ελλάδα πολύ απέχει από το έχει βρει την δίοδο εξόδου από την κρίση, και για να το κάνει αυτό θα χρειαστεί πολύ καιρό ακόμα... Σχεδόν το 70% των Ελλήνων τάσσονται υπέρ της παραμονής της χώρας τους στο ευρώ. Από την άλλη, η πλειοψηφία τους τάσσεται κατά του προγράμματος στήριξης, που μειώνει σε εξευτελιστικό βαθμό το επίδομα ανεργίας και περικόπτει τους μισθούς. Αν οι ηράκλειες προσπάθειες των Ελλήνων τελικά καρποφορήσουν, θα είναι πιθανότατα καλή ιδέα να επιβραβευθούν (τόσο από την Ελλάδα, όσο και από το εξωτερικό) για τις θυσίες του πραγματοποίησαν υπέρ της χώρας τους. Η απελπισία που κυριαρχεί σήμερα στην Ελλάδα, εν πολλοίς ερμηνεύεται από το ό,τι δε διαφαίνεται καμία πρόθεση να συμβεί κάτι τέτοιο».
«Οι πολιτικοί που αναμείχθηκαν στις διαπραγματεύσεις αποφάσισαν να αγνοήσουν τις προειδοποιήσεις των ιδίων τους των συμβούλων, που τους προειδοποιούσαν πως οι δύο στόχοι που έθεταν, η αναδιοργάνωση του ελληνικού κράτους και η επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη, είναι πιθανότατα αντιφατικοί»
Die Welt
Η συντηρητική «ντι βελτ» γράφει: «οι Έλληνες -μα και οι Ευρωπαίοι- διασώθηκαν από τη φάσμα της άμεσης χρεοκοπίας, το Μάρτιο. Σημαίνει όμως αυτό πως επετεύχθη μια καλή συμφωνία; Όχι. Έχουμε απλά μια κατάληξη που αντιστοιχεί πλήρως στη λογική των διαπραγματεύσεων: όσο περισσότερο διαρκούν, τόσο αυξάνει η επιθυμία κάπου να καταλήξουν. Αν επιπλέον έχει χαθεί κάθε επαφή με την πραγματικότητα, κάθε στόχος μπορεί να μοιάζει εφικτός... Όσοι αναμείχθηκαν στις μακρές ολονύκτιες συζητήσεις στις Βρυξέλλες, ουσιαστικά συμφώνησαν για το ευκταίο, οδηγούμενοι από την ελπίδα πως το αναγκαίο θα γίνει πραγματικό, ήτοι πως η Ελλάδα θα επανέρθει σε μια οικονομική και δημοσιονομική τροχιά που θα τη μετατρέψει σε Ευρωπαίο εταίρο από τρόφιμο μιας ευρωπαϊκής αλληλεγγύης που ολοένα κι εξασθενεί. Οι πολιτικοί που αναμείχθηκαν στις διαπραγματεύσεις αποφάσισαν να αγνοήσουν τις προειδοποιήσεις των ιδίων τους των εμπειρογνωμόνων, που τους προειδοποιούσαν πως οι δύο στόχοι που έθεταν, η αναδιοργάνωση του ελληνικού κράτους και η επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη, είναι πιθανότατα αντιφατικοί... Αλλά τότε, γιατί να προσπαθούμε καν; Ας ληφθεί υπόψη πως οι υπουργοί οικονομικών συνεχίζουν να ανησυχούν πως δεν έχει ξεπεραστεί η πιθανότητα να επεκταθεί η ελληνική κρίση. Ρόλο επίσης έπαιξε ο ανθρωπισμός τους: ο ελληνικός λαός έχει υποστεί τόσα βάσανα λόγω των προγραμμάτων λιτότητας, ώστε να δικαιούται να αναμένει σε αντάλλαγμα κάποιες θυσίες κι από τους εταίρους του. Από την άλλη πάλι, τα δισεκατομμύρια των χρημάτων των φορολογουμένων ίσως να έπιαναν περισσότερο τόπο αν επενδύονταν σε μια Ελλάδα που θα δήλωνε χρεοκοπημένη και θα έκανε μια καινούργια αρχή. Κατά πάσα πιθανότητα οι υπουργοί οικονομίας άλλαξαν με τις αποφάσεις τους την ευρωζώνη και την ΕΕ κατά πιο δραστικό τρόπο από όσο θα το έκανε τυχόν ελληνική πτώχευση. Πλέον η νομισματική ενότητα στηρίζεται στην ελπίδα για αέναη οικονομική ενίσχυση, που σημαίνει και μονιμοποίηση της ανισορροπίας του συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ "ισχυρών" και "αδύναμων" κρατών-μελών. Αλλά αυτό δεν είναι δυνατό να συνεχίσει να γίνεται ανεκτό στο διηνεκές, ούτε από την ευρωπαϊκή, ούτε από την ελληνική κοινωνία. Μια ματιά στους δρόμους της Αθήνας αρκεί για να διαπιστώσει κανείς τι συμβαίνει όταν το αίσθημα αδυναμίας συνδέεται με το αίσθημα της επικυριαρχίας από ξένες δυνάμεις».
«Οι ηγέτες της ευρωζώνης συμπεριφέρονται λες και μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια δεκαδικού ψηφίου ποιο θα είναι το ελληνικό χρέος το 2020. Προφανώς, αυτό μόνο ως αστείο μπορεί να εκληφθεί. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πότε θα ανακάμψει η ελληνική οικονομία ή πόσο θα έχει αναπτυχθεί ως τότε»
Handelsblatt
Η ημερήσια οικονομική «χάντελσμπλατ» γράφει: «το δεύτερο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα βασίζεται σε πολύ πιο πραγματιστικές παραδοχές από το πρώτο, πράγμα που αυξάνει τις πιθανότητες να επιτευχθούν οι στόχοι του. Αλλά είναι γεγονός πως οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να μην κοιτούν κατά πρόσωπο τη θλιβερή πραγματικότητα του ελληνικού προβλήματος. Οι ηγέτες της ευρωζώνης συμπεριφέρονται λες και μπορούν να προβλέψουν ποιο θα είναι το ελληνικό χρέος το 2020 με ακρίβεια δεκαδικού ψηφίου (ήτοι 120.5% του ΑΕΠ!). Προφανώς, αυτό μόνο ως αστείο μπορεί ναεκληφθεί. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πότε θα ανακάμψει η ελληνική οικονομία ή πόσο θα έχει αυξηθεί ως το 2020. Υπάρχουν επίσης αμφιβολίες για τη δεύτερη βασική παραδοχή του προγράμματος ενίσχυσης της Ελλάδας: η ελληνική κυβέρνηση θα λάβει άλλα 130 δις ευρώ δάνεια από τους Ευρωπαίους εταίρους της και το ΔΝΤ ως το 2014. Υποτίθεται πως από εκεί και πέρα η χώρα θα επανέρθει στις αγορές. Αλλά κι αυτό είναι υποθετικό. Με τα σημερινά δεδομένα μάλιστα, μοιάζειμάλλον απίθανο. Ακόμα και το "κούρεμα" του χρέους που βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια πιθανότατα θα αποδειχθεί ανεπαρκές. Ίσως να χρειαστεί να συμβάλει και ο δημόσιος τομέας. Εν πάση περιπτώσει, η Γερμανία και τα άλλα κράτη-δωρητές καλά θα κάνουν να προετοιμάζονται να "ξεχάσουν" ένα μέρος των απαιτήσεών τους από την Ελλάδα. Από γερμανικής απόψεως, κάτι τέτοιο δε δικαιολογείται μόνο οικονομικά, αλλά και ηθικά. Στο κάτω-κάτω, η ίδια η Γερμανία έχει ήδη επωφεληθεί από μια αντίστοιχη ενίσχυση από συμμαχικό της κράτος. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, οι Ηνωμένες Πολιτείες διέγραψαν ένα μεγάλο τμήμα των πολεμικών αποζημιώσεων που τους όφειλε η Γερμανία, καθιστώντας δυνατό το περίφημο "γερμανικό θαύμα". Φυσικά, τότε μεγάλο ρόλο έπαιζαν και τα στρατηγικά συμφέροντα. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, όσο κι αν τα στρατηγικά συμφέροντα έχουν αλλάξει. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως για τη Γερμανία».
«Κοντολογίς: η Ευρώπη κερδίζει χρόνο για να κατορθώσει να απομονώσει την Ελλάδα. Αλλά για τους Έλληνες, τα προβλήματα μόλις άρχισαν»
Berliner Zeitung
Η αριστερίζουσα «Μπερλίνερ τσάιτουνγκ» γράφει: «οι Έλληνες δε θα χαλαρώσουν ούτε στιγμή. Οι δαπάνες του κράτους θα συνεχίσουν να πέφτουν, μαζί με τους μισθούς και τις συντάξεις. Το μόνο που θα ανέβει είναι οι φόροι. Αλλά ενώ οι Έλληνες οδεύουν προς ένα μαύρο μέλλον, η ευρωζώνη έκανε ένα βήμα προς τα εμπρός. Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η κακή συμπεριφορά ενός κράτους-μέλους, αλλά πως η Ελλάδα δεν είναι ειδική περίπτωση. Κάθε κράτος της Ευρώπης έχει δανειστεί πρόσφατα δισεκατομμύρια και η θέση του στις διεθνείς χρηματαγορές αποσταθεροποιείται.Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχει ο κίνδυνος μετάδοσης του "ελληνικού ιού" και σε άλλα κράτη-μέλη, καταστρέφοντας την ευρωζώνη. Το νέο πρόγραμμα διάσωσης μειώνει αυτό τον κίνδυνο. Τα υπόλοιπα κράτη-μέλη "αγοράζουν" χρόνο ώστε να δείξουν πως είναι ασφαλής χώρος για επενδύσεις. Η Ευρώπη συνολικά "αγοράζει" χρόνο για να σχηματίσει νέα ταμεία βοήθειας. Κοντολογίς: η Ευρώπη κέρδισε χρόνο για να κατορθώσει να απομονώσει το ελληνικό πρόβλημα. Αλλά για τους Έλληνες, τα προβλήματα μόλις αρχίζουν »
«Τελικά ποιος διασώθηκε; Ασφαλώς όχι οι Έλληνες, που σύντομα θα χρειαστεί να ζουν με ουσιαστικά χαμηλότερους μισθούς, μειωμένα εργασιακά δικαιώματα, χειρότερη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και μαζικές πωλήσεις της δημόσιας περιουσίας»
Die Tageszeitung
Η αριστερίζουσα «ντι ταγκεστσάιτουνγκ» γράφει: «τελικά ποιος διασώθηκε; Ασφαλώς όχι οι Έλληνες, που σύντομα θα χρειαστεί να ζουν με ουσιαστικά χαμηλότερους μισθούς, μειωμένα εργασιακά δικαιώματα, χειρότερη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και μαζικές πωλήσεις της δημόσιας περιουσίας. Αυτό θέλησε η διεθνής τρόικα και αυτό επέβαλε ο υπουργός οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε (Wolfgang Schäuble) κι οι συνάδερφοί του διαμέσου καταιγισμού απειλών και συχνού εξευτελισμού των συνομιλητών τους... Πρόκειται περί απερίσκεπτου diktat, όχι περί γενναιόδωρης βοήθειας. Εξαρχής το Βερολίνο υπογράμμιζε την ανάγκη για λιτότητα κι ύφεση, την ώρα που η Ελλάδα χρειάζεται επενδύσεις και ανάπτυξη. Πράγματι, το "ρυθμιστικό πρόγραμμα" περιλαμβάνει διαρθρωτικές αλλαγές που σκοπεύουν να βοηθήσουν την οικονομία, αλλά αυτές θα χρειαστούν τουλάχιστο δύο χρόνια πριν υλοποιηθούν. Ο κίνδυνος στο μεταξύ η Ελλάδα να έχει βυθιστεί σε πολιτικό και κοινωνικό χάος, είναι σήμερα μεγαλύτερος από ποτέ».
Ο David Gordon Smith είναι συντάκτης του «Σπίγκελ» 2
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου