Οι ομοιότητες του Σχεδίου Μάρσαλ με το σημερινό Σχέδιο Διάσωσης και τα ελληνικά παιχνίδια

Λένε πως η ιστορία επαναλαμβάνεται μερικές φορές σαν φάρσα και αυτό μάλλον επιβεβαιώνεται από τα σημαντικότερα γεγονότα στην νεώτερη πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας μας. Τι κοινό μπορεί να έχει η δεκαετία του 1950 στην Ελλάδα όταν εφαρμοζόταν το σχέδιο Μάρσαλ,  με την σημερινή κατάσταση και τους αυστηρούς επιτηρητές του ΔΝΤ και της Τρόϊκας; Τι κοινό έχουν οι αδικαιολόγητες σπατάλες, ο υπερβολικός  αριθμός δημόσιων υπαλλήλων, τα υψηλά επιτόκια και το αντιπαραγωγικό επιχειρηματικό περιβάλλον,οι περικοπές που συνεχώς αναβάλουμε με τα όσα μας κατηγορούσαν οι ξένοι επιτηρητές του σχεδίου Μάρσαλ;

εικόνα: Ο Σοφοκλής Βενιζέλος (αριστερά) με τον αμερικανό πρεσβευτή Τζον Πιουριφόι τον Ιούλιο του 1951

Οι Γάλλοι θα το ονόμαζαν ντεζαβού.. Πώς θα ονομάζαμε εμείς οι Έλληνες τα παρακάτω;

Ακολουθεί άρθρο του Peter Edson που δημοσιεύτηκε στην Washington Column στις24 Οκτωβρίου 1950,  με τίτλο:

Το Σχέδιο Μάρσαλ μειώνει την ελληνική ενίσχυση 
Μπουχτισμένη με την διαφθορά, τις υποσχέσεις, την αναποτελεσματικότητα και τις υποχέσεις που δεν τήρησε η ελληνική κυβέρνηση, η διοίκηση του Σχεδίου Μάρσαλ στην Αθήνα έχει πει ξεκάθαρα στους Έλληνες να προβούν σε μεταρρυθμίσεις, ειδάλλως...

Τα ποσά που διαθέτει το Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα έχουν αυθαίρετα μειωθεί κατά σχεδόν 60 εκατομμύρια δολάρια, ή περίπου στο 24 τοις εκατό για το τρέχον έτος. Αυτή είναι ίσως η καλύτερη είδηση στα Βαλκάνια.

Το πολιτικό παρασκηνιακό παιχνίδι που παίζεται στην Αθήνα για να αποκατασταθούν αυτές οι  περικοπές είναι πραγματικά το κάτι άλλο.................................... Ο Paul Porter, διαχειριστής του Σχεδίου Μάρσαλ για την Ελλάδα, ανακοίνωσε τις περικοπές ακριβώς μετά την άφιξη του John E. Peurifoy, του νέου πρέσβη των ΗΠΑ, στην Αθήνα. Αμέσως ο ελληνικός Τύπος ξέσπασε σε εξανθηματικές δηλώσεις ότι αυτή η νέα πολιτική ήταν του Porter και ότι γρήγορα θα απορρίπτονταν από τον πρέσβη Peurifoy.

εικόνα: ο Paul R. Porter, διαχειριστής του Σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα.


Η πρώτη δουλειά του νέου πρέσβη επομένως, ήταν να καλέσει τον Έλληνα Πρωθυπουργό Σοφοκλή Βενιζέλο και να τον πληροφορήσει ότι η περικοπή του Σχεδίου Μάρσαλ δεν ήταν ούτε δική του πολιτική ούτε του κ. Porter, αλλά η πολιτική της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών. Είχε εγκριθεί από την Ουάσιγκτον.

Οι Έλληνες δεν είχαν ακόμα πειστεί. Όμως, τους είπαν να καθίσουν και να βρουν τον τρόπο με τον οποίο θα μείωναν τις κυβερνητικές δαπάνες ώστε να ανταποκριθούν στις περικοπές.

Μερικά μαθήματα περί λιτότητας

Πρώτον, έπρεπε να περιορίσουν τον τεράστιο αριθμό υπαλλήλων στον δημόσιο τομέα. 
Δεύτερον, έπρεπε να συγχωνεύσουν ή να περικόψουν ορισμένα από τα 30 πλεονάζοντα υπουργεία. Τρίτον, έπρεπε να μειώσουν το σύστημα το οποίο έδινε ισόβια σύνταξη σε κάθε μέλος του Κοινοβουλίου, ακόμη και αν είχε υπηρετήσει μόνο μια τετραετία.

Τέλος, οι Έλληνες έλαβαν και πάλι τη συμβουλή να αρχίσουν να συλλέγουν φόρους. Αυτό ήταν μια παλιά ιστορία. Οι Έλληνες είχαν πει και παλαιότερα ότι θα το έκαναν, αλλά ποτέ δεν το έκαναν. Άρχισαν τις αντισταθμίσεις. Ο πρωθυπουργός είπε ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να εκτελεστούν εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες υπόσχονταν να φέρουν περισσότερο ιδιωτικό αμερικανικό κεφάλαιο προς επένδυση στην Ελλάδα. Η απάντηση που δόθηκε ήταν ότι τα αμερικανικά κεφάλαια δεν θα ήταν διαθέσιμα έως ότου τα ελληνικά κεφάλαια που τώρα επενδύονται στην Ελβετία και τις Ηνωμένες Πολιτείες ξαναγυρίσουν στην Ελλάδα και επενδυθούν στην οικονομία της Ελλάδας.
Από αυτή την ανταλλαγή, οι Έλληνες ήρθαν πρόσωπο με πρόσωπο με την ανάγκη να καταγράψουν τις μετοχές που κατέχονται από Έλληνες σε χώρες του εξωτερικού. Εάν γίνει αυτή η καταχώρηση, θα επιτρέψει στην ελληνική κυβέρνηση να συλλέξει τους φόρους εισοδήματος που της οφείλονται και έτσι να βελτιώσει την οικονομική της κατάσταση.

Μια άλλη συνέπεια αυτής της μεταρρύθμισης θα είναι η μείωση των επιτοκίων των ελληνικών τραπεζών από 20 έως 40 τοις εκατό, σε κάτι που μοιάζει περισσότερο με το 4 έως 6 τοις εκατό των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτά τα υψηλά επιτόκια στην Ελλάδα έχουν καταστείλει την εντόπια επιχειρηματικότητα εδώ και χρόνια.

Η ελληνική κυβέρνηση δοκίμασε στη συνέχεια ένα άλλο γρήγορο παιχνίδι. Διαμήνυσαν την αμερικανική πρεσβεία ότι, προκειμένου να πραγματοποιήσουν τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις, οι Έλληνες θα πρέπει να μειώσουν το στρατό τους από τους 122.000 άνδρες που έχουν σήμερα σε περίπου 80.000 άνδρες.

Η μπλόφα τους δεν απέδωσε

Αυτό αναγνωρίστηκε ως μπλόφα και έτσι προκάλεσαν τους Έλληνες να αποδείξουν πως εννοούσαν αυτά που έλεγαν. Απεστάλη μήνημα ότι οι προτεινόμενες περικοπές θα συζητούνταν μεταξύ του Ταγματάρχη Gen Jenkins, ο οποίος είναι σήμερα σύμβουλος του αμερικανικού στρατού στην Ελλάδα, και του Έλληνα Στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου (εικόνα δεξιά). Ήταν γνωστό ότι ο Στρατάρχης Παπάγος ήθελε να αυξήσει τον Ελληνικό Στρατό και όχι να τον μειώσει. Έτσι, αυτός ο ελιγμός απέτυχε.

Το τελευταίο παιχνίδι είναι ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός, ο Σοφοκλής Βενιζέλος, θα έρθει στις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη του Οκτωβρίου. Σκοπός του είναι, όπως ανακοινώθηκε, να είναι παρών στις συζητήσεις της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με το ελληνικό ζήτημα. Μετά από αυτό, ο πρωθυπουργός θα μεταβεί στην Ουάσιγκτον για να δει εάν δεν μπορέσει να πείσει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τη διοίκηση της Οικονομικής Συνεργασίας να δώσουν περισσότερη βοήθεια στην Ελλάδα.

Αλλά έχοντας αποτύχει να κάνει οποιαδήποτε εντύπωση με μια τέτοια προσφυγή, στον συνταξιοδοτούμενο Διαχειριστή της Οικονομικής Συνεργασίας Paul Hoffman, κατά την αποχαιρετιστήρια βόλτα του στην Ευρώπη, ο κ. Βενιζέλος δεν έχει καμιά ελπίδα. Τα καλά νέα -για τους αμερικανούς φορολογούμενους-είναι ότι η Ελλάδα τουλάχιστον, μια χώρα που λαμβάνει τη βοήθεια των ΗΠΑ- αναγκάζεται να βάλει τα του οίκου της σε τάξη.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η αμερικανική βοήθεια προς την Ελλάδα έχει τελειώσει. Εμπειρογνώμονας του Συμβουλίου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας έχει έρθει στην Ελλάδα για να αρχίσει μελέτη, με προοπτική την σταθεροποίηση του ελληνικού νομίσματος. Η Ελλάδα γίνεται δεκτή στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο και θα λάβει περισσότερη στρατιωτική βοήθεια. Πρέπει να βρεθούν τρόποι για να εισάγεται στις Ηνωμένες Πολιτείες περισσότερος ελληνικός καπνός ώστε να μπορεί η Ελλάδα να κερδίσει περισσότερα δολάρια.

Τέλος, πρέπει να εκπονηθεί ένα νέο ελληνικό κατασκευαστικό πρόγραμμα που θα φέρει νερό στα άνυδρα και διαβρωμένα ελληνική χωράφια. Αλλά όλα αυτά τα έργα πρέπει να εκπονηθούν σε μια αυτοεξοφλούμενη, υγιή οικονομική βάση.


Το άρθρο στην αγγλική έκδοση από το Ινστιτούτο Περιφερειακού Διαλόγου και Στρατηγικής