Χωρίς ελπίδες για ριζικές αλλαγές αναμένεται η συνάντηση των δύο ηγετών στην Ιρλανδία. Κοινός «τόπος» για τους δύο ισχυρούς άνδρες του πλανήτη είναι η απόλυτη συναίσθηση των θεμελιωδών κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών που συντελούνται σήμερα στον κόσμο.
Οι πρόεδροι Μπαράκ Ομπάμα και Βλαντίμιρ Πούτιν, έχουν συναντηθεί στο παρελθόν δύο φορές. Η πρώτη συνάντηση τους, έγινε το καλοκαίρι του 2009 όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ επισκέφτηκε τη Μόσχα και συνομίλησε με το ρώσο πρωθυπουργό, που είχε ήδη υπηρετήσει δύο θητείες στο αξίωμα του αρχηγού του κράτους. Στη συνέχεια, ο επικεφαλής του Λευκού Οίκου συναντήθηκε με τον Πούτιν το καλοκαίρι του 2012, όταν ο ρώσος πολιτικός κατείχε ξανά το αξίωμα του προέδρου. Η δεύτερη συνάντηση των δύο προέδρων, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής του G20 στο Λος Κάμπος, στο Μεξικό. ΕΑπό τον απολογισμό στην «επανεκκίνηση»
Η πρώτη συνάντηση των δύο ηγετών στη Μόσχα, μετατράπηκε σε μια «φιλοσοφική» συζήτηση με συνοδεία χαβιαριού και παραδοσιακά σερβιρισμένου τσαγιού. Όταν ρωτήθηκε για τις διμερείς σχέσεις, ο Ομπάμα απάντησε με μια σαραντάλεπτη ομιλία, στην οποία ο αμερικανός πρόεδρος παρέθεσε με πειστικότητα όλα όσα σκέπτεται για την πολιτική της Ουάσιγκτον (απέναντι της Μόσχας), κάνοντας ταυτόχρονα έναν απολογισμό της διακυβέρνησης Μπους του νεώτερου.
Ο Ομπάμα, άκουσε με προσοχή τους συνομιλητές του, υποσχέθηκε να σκεφτεί για την πορεία των σχέσεων και την πολιτική που θα ακολουθήσει και το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου, άρχισε η πραγματική επανεκκίνηση. Μια διαδικασία διπλωματικών ανταλλαγών διακοινώσεων, η οποία οδήγησε σε άρση του αδιεξόδου που είχαν οδηγηθεί οι ρωσο-αμερικανικές σχέσεις στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000.
Η δεύτερη συνομιλία των δύο προέδρων, πραγματοποιήθηκε σε τεταμένη ατμόσφαιρα. Ο Πούτιν, μόλις είχε επιστρέψει στο Κρεμλίνο αλλάζοντας στη θέση του επικεφαλής του ρωσικού κράτους τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ, με τον οποίο ο Ομπάμα είχε αναπτύξει καλές σχέσεις. Η προεδρία του Πούτιν, από τον Μάϊο του ίδιου χρόνου, είχε ξεκινήσει με την άρνηση του να παραστεί στη σύνοδο κορυφής του G8 στις Ηνωμένες Πολιτείες, φιλοξενούμενος του αμερικανού ομολόγου του.
Στο Μεξικό, όλοι οι σχολιαστές είχαν επισημάνει την έλλειψη εκφράσεων στα πρόσωπα των συνομιλητών, αλλά το τελικό ανακοινωθέν ήταν ένα αριστούργημα πολιτικής ορθότητας. Οι δύο πλευρές είχαν πολύ προσεκτικά παρακάμψει όλα τα θέματα που ενδεχομένως θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντιπαραθέσεις, εστιάζοντας μόνο σε ότι τους ένωνε.
Η τρίτη συνάντηση κορυφής – ο διάλογος συνεχίζεται …
Το κλίμα, μέσα στο οποίο θα πραγματοποιηθεί στη Βόρεια Ιρλανδία το ιστορικό τρίτο ραντεβού των αρχηγών των δύο κρατών (17-18/6) είναι εξαιρετικά δυσμενές. Στα τέλη του 2012, αρχές του 2013, η Μόσχα και η Ουάσιγκτον αντιμάχονταν για θέματα που δεν σχετίζονταν άμεσα με την πραγματική πολιτική, αλλά που ανήκουν περισσότερο στη σφαίρα των ιδανικών. Στη συνέχεια, ήρθε μια σύντομη ανάπαυλα εύθραυστης σταθεροποίησης, όταν και οι δύο πλευρές κατανόησαν ότι τελικά, δεν επιθυμούν να μαλώνουν. Αν η συνάντηση στη Βόρεια Ιρλανδία θα περάσει συγκρατημένα και ήρεμα, τότε ο «πήχης» των σχέσεων δεν θα πέσει ακόμη περισσότερο.
Βίοι παράλληλοι
Αν κοιτάξουμε τη διαδρομή της ζωής των δύο ηγετών, τότε υπάρχει τουλάχιστον ένα κοινό σημείο μεταξύ τους. Ούτε ο Πούτιν, ο οποίος μεγάλωσε στους δρόμους των εργατικών συνοικιών του Λένινγκραντ σε μια όχι και τόσο πλούσια οικογένεια, ούτε ο Ομπάμα, ένας αφροαμερικανός με εξωτική καταγωγή, ο οποίος πέρασε τα παιδικά του χρόνια σε διάφορες γωνιές του πλανήτη, δεν θα μπορούσαν να φανταστούν, ποιές κορυφές θα κατακτούσαν.Οι σχολιαστές και οι αρθρογράφοι λατρεύουν να συζητάνε για τη «χημεία» των συναντήσεων. Θα έχουμε καλή «χημεία» μεταξύ των προέδρων; Αν ναι, τότε θα έχουμε πρόοδο στα αμφιλεγόμενα ζητήματα. Το ερώτημα όμως είναι: Υπάρχει πραγματικά ένας… χημικός τύπος αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ Πούτιν και Ομπάμα;
Και ο ένας και ο άλλος, είναι απλοί άνθρωποι που έφτασαν στην «κορυφή του πολιτικού Ολύμπου». Σε όλα τα άλλα θέματα, βρίσκονται στους δύο αντίθετους πόλους.
Ο Ομπάμα, προέρχεται από τα χαμηλά ταξικά (κοινωνικο-οικονομικά) στρώματα των κοινωνικών ακτιβιστών και έγινε επαγγελματίας πολιτικός μέσα από το έργο του στην κοινωνία των πολιτών. Σίγουρα διαθέτει το χάρισμα του δημόσιου πολιτικού προσώπου: Να προσελκύει πάνω του την προσοχή ανθρώπων, τόσο από τις μικρές κοινότητες, όσο και από τις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες ή/και τις πολιτείες και με τη δύναμη της πειθούς, να τους κάνει να δουλέψουν σε ότι είναι ωφέλιμο και χρήσιμο για τον ίδιο.
Ο Πούτιν, έχει μαθητεύσει σε έναν κλειστό προνομιακό οργανισμό, εκεί όπου η δημοσιότητα και η ανοικτή πολιτική, αν δεν είναι «εχθρικές έννοιες», είναι σίγουρα αντικείμενα στενής και ειδικής παρατήρησης. Πέραν όλων των άλλων, η δομή αυτή βασίζεται στην ιεραρχία. Παρά το γεγονός ότι η άνοδος των Πούτιν και Ομπάμα είναι το αποτέλεσμα θεμελιωδών αλλαγών στη συμπεριφορά της κοινωνίας, η κατεύθυνση της και ο λόγος επιλογής τους στο ανώτατο κρατικό αξίωμα, είναι ακριβώς αντίθετα. Τον Ομπάμα, τον εξέλεξαν πάνω στο ανέβασμα του κύματος επιθυμίας της κοινωνίας να αλλάξει κάτι. Τον Πούτιν, σε συνθήκες γενικής κόπωσης από τις συνεχείς αλλαγές, με την επιθυμία να σταθεροποιήσει την κατάσταση.
Η αντίληψη περί εξωτερικής πολιτικής
Το πιο ενδιαφέρον και σημαντικό, στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής, είναι ότι και οι δύο ηγέτες έχουν καταλάβει απόλυτα τις θεμελιώδεις αλλαγές που συμβαίνουν στον κόσμο. Μεταβολές, που δεν επιτρέπουν παρεμβάσεις με τη μορφή που είχαν συνηθίσει να ενεργούν μέχρι σήμερα η Αμερική και η Ρωσία.
Δ
Ο Πούτιν, βασίζεται στην αντίληψη ότι ο σύγχρονος κόσμος δεν είναι για παιχνίδια. Η κατάσταση είναι πολύ πιο σύνθετη και με πιο έντονα χαρακτηριστικά από αυτά που κατανοούν οι περισσότεροι δυτικοί πολιτικοί. Όλα τα θέματα αλληλοσυνδέονται μεταξύ τους και η ανάληψη αποφασιστικών ενεργειών χωρίς να έχουμε εκ των προτέρων σκεφτεί διεξοδικά για τις ευρύτερες συνέπειες τους, είναι επικίνδυνη. Από αυτή την αντίληψη προέρχεται η ειλικρινής προσήλωση του ρώσου προέδρου στο status quo. Αυτό ισχύει, τόσο για την εξωτερική, όσο και για την εσωτερική πολιτική. Ο ρώσος ηγέτης, έχει επίσης έντονο το συναίσθημα του εθνικού γοήτρου, το οποίο είναι έτοιμος να το προασπίσει με οποιοδήποτε σχεδόν μέσο. Πιστεύει, ότι η Ρωσία ταπεινώθηκε πάρα πολύ από τα γεγονότα της δεκαετίας του 1990 για να προχωρήσει σε κάποιες παραχωρήσεις σήμερα. Αυτό που οι επικριτές του Ομπάμα ονομάζουν αδυναμία ή έλλειψη αρχών (όπως π.χ., η επιφυλακτική του άποψη σχετικά με τις συγκρούσεις, η απροθυμία του να παρεμβαίνει χωρίς να υπάρχει άμεση ανάγκη, η σχετική του αδιαφορία στα θέματα της «δημοκρατίας»), στην πραγματικότητα, είναι η πεποίθηση του, ότι το παγκόσμιο περιβάλλον σήμερα είναι τόσο διαφορετικό από τις προηγούμενες εποχές, που οι δοκιμασμένες συνταγές μπορεί να επιφέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα.
Υπάρχει «χημεία» μεταξύ των δύο ηγετών;
Για τον Ομπάμα, η κατάσταση είναι διαφορετική: Η Αμερική, κατά την άποψή του, είναι τόσο μεγάλη ώστε μπορεί να αντέξει μερικά μικρά βήματα προς τα πίσω, προς την ευελιξία. Δεν θα χάσει τίποτα, μόνο όφελος θα έχει. Για πολλούς στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό είναι ταπεινωτικό, παρόλο που είναι σχεδόν αδύνατο να ανακαλύψουμε σε πιο ουσιώδες και θεμελιώδες ζήτημα έχει κάνει υπαναχωρήσεις ο Ομπάμα.
Καμία «χημεία» μεταξύ των δύο προέδρων δεν θα εμφανιστεί. Όμως, η «χημεία» δεν είναι απαραίτητη. Το πιο σημαντικό είναι ότι οι δύο άνδρες μοιράζονται την ίδια αντίληψη που λέει, ότι στο σημερινό κόσμο πρέπει να αποφεύγονται οι επιδεικτικές επιθέσεις. Και οι δύο είναι επί της αρχής υπέρ των προσαρμοσμένων αντιμετωπίσεων των θεμάτων, αν και τα βλέπουν με διαφορετικό τρόπο.
Και ίσως, το πιο σημαντικό να είναι, ότι παρά την τεράστια εξουσία που κατέχουν (διότι και ο Πούτιν και ο Ομπάμα, κατατάσσονται στους πιο ισχυρούς άνδρες στον κόσμο), οι δύο πρόεδροι εξαρτώνται από την τυχαιότητα της διαμόρφωσης των συνθηκών πολύ περισσότερο από ότι μπορούν οι ίδιοι να τις επηρεάσουν. Αλλά ούτε το ένα, ούτε το άλλο, δεν θα το παραδεχτούν ποτέ.
Ο Φιόντορ Λουκιάνοφ, είναι ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής πολιτικής.
Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται εδώ. .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου